Endülüslü Ebü’l-Hasen Harâllî’nin Hayatı; İlmî Kişiliği ve Tefsirciliği

Authors : Eyyüp TUNCER

Pages : 117-151

View : 23 | Download : 13

Publication Date : 2021-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Ebü’l-Hasen Harâllî, batıda ve doğuda birçok ulemâdan ders alan ve farklı alanlarda kitaplar telif eden üretken bir şahsiyettir. Özellikle tefsir sahasında yazdığı birçok önemli eseriyle bilinmektedir. Harâllî’nin tefsir çalışmalarını teorik ve pratik olmak üzere iki başlık altında incelemek mümkündür. Teorikte Miftâhu’l-bâbi’l-mukaffel, el-ʿUrve ve et-Tevşiye olmak üzere üç kitap kaleme almıştır. Harâllî, birbirini tamamlayan bu üç eserinde temelde Kur’an’ın nasıl anlaşılması gerektiğine dair kendi tecrübe ve yaklaşımlarını ortaya koymaktadır. Bilhassa tefsir ve tevilin ötesinde Kur’an’ı anlamak için yeni bir usul inşa etmeye çalıştığı görülmektedir. Bu usul arayışı, daha çok doğrudan Kur’an ile muhatap olmayı kolaylaştıracak birtakım ilke ve tavsiyelerden oluşmaktadır. Tefsiri ise Bikâî’nin Nazmü’d-dürer’indeki alıntıları sayesinde birçoğu günümüze ulaşabilmiştir. Harâllî, dirayet tefsir türüne dâhil olan bu eserinde tahlilî bir yöntem takip etmekte; ilmî müktesebatının yanında Arapça’nın elverdiği ölçüde yorumlar geliştirmekte; âyetler arasındaki münasebata büyük bir önem vermekte; Kur’an sözcüklerini veciz tanımlarla tarif etmeye çalışmakta ve yaptığı yorumları genellikle gerekçelendirmeye riayet etmektedir.
Keywords : Tefsir, Ulumül Kurân, Tefsir Usulü, Endülüs, Ebül Hasen Harâlî