Tanburi Cemil Bey’in Isfahan Viyolonsel Taksiminin İcra ve Makam Analizi

Authors : Dilek Yüzlüer, Murat Salim Tokaç

Pages : 58-83

View : 24 | Download : 26

Publication Date : 2025-01-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Tanburi Cemil Bey, saz icrasındaki teknik kapasitesi ve kendine has tavrıyla Türk musikisinde kendinden sonraki nesillere ilham vermiş önemli bir virtüözdür. Taksimlerinin her biri bir eser niteliği taşımaktadır. Melodi üretme kapasitesi oldukça yüksektir. Taksim esnasında ustaca yaptığı geçkiler ve kullandığı teknikler ile hem enstrümanındaki virtüözlüğünü ortaya koymuş, hem de kendisinden sonra gelen icracılar için eğitici bir örnek olmuştur. Bu çalışmada viyolonsel eğitiminde Türk musikisine uygun metot ve formasyon eksikliği olması ve viyolonsel icracılarının taksim anlayışına katkı sağlamak amacıyla Tanburi Cemil Bey’in günümüzde az icra edilen ısfahan makamındaki taksimi incelenmiştir. TRT arşivinden alınan Isfahan taksim kaydı, dinleyerek notaya alınmıştır. Kullanılan tüm süslemeler, yay teknikleri, nüans ve ritim analizleri nota üzerine eklenmiş, icracılar için faydalı olacak şekilde açıklamalı olarak çalışmaya dahil edilmiştir. Form, süsleme ve yay teknikleri, makam ve icra açısından analiz yapılırken, Prof. Mutlu Torun’un analiz tekniğinden faydalanılmıştır. Konu ile ilgili tablo, istatistik veriler ve icra- makam analizleri konusunda kişisel verilere yer verilmiştir. Tanburi Cemil Bey’in biyografisi, sanatçı kişiliği ve ısfahan makamının tarihsel süreç içindeki anlatımı ile ilgili kitap, makale ve tez çalışmalarından faydalanılmıştır. Tanburi Cemil Bey’in ısfahan taksimindeki melodi zenginliği, sağ-sol el teknik kullanım kapasitesi, süsleme ve yay tekniklerini ustaca kullanımı ve makamı nazari şekilde anlatır gibi bir kompozisyon ile işlemesi, taksim anlayışındaki üstün kabiliyetini ortaya koymaktadır. Isfahan taksimin analizi, viyolonsel icracılarının yanı sıra tüm enstrüman icracıları açısından teknik ve makam anlayışı olarak kendilerini geliştirebilmeleri için yol gösterici bir kaynak olarak düşünülmektedir.
Keywords : Tanburi Cemil Bey, Viyolonsel, Taksim, Analiz