Çerikli Sulama Sahasında Toprak Tuzluluğunun Tahmininde Deterministik ve Stokastik Enterpolasyon Yöntemlerinin Kullanımı

Authors : Şeydagül ÖZDEMİR, Hikmet GÜNAL, Nurullah ACİR, Hakan ARSLAN, Kadir Aytaç ÖZAYDIN, Sultan ERGUN KAHYAOĞLU, Aysel M AĞAR

Pages : 55-67

Doi:10.21657/topraksu.544699

View : 22 | Download : 7

Publication Date : 2019-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Arazi kullanımlarının etkin bir şekilde planlanması ve yönetilmesi, bir bölgedeki toprakların özelliklerinin dağılımlarının doğru ve güvenilir enterpolasyon yöntemleri ile tahmin edilebilmesine bağlıdır. Bu çalışmada, Çerikli sulama sahasındaki toprakların tuzluluk, pH ve değişebilir sodyum yüzdesinin insert ignore into journalissuearticles values(ESP); mesafeye bağlı değişkenliklerinin tahmininde ters uzaklık yöntemi insert ignore into journalissuearticles values(IDW); ve radyal tabanlı fonksiyon insert ignore into journalissuearticles values(RBF); gibi iki deterministik ve sıradan kriging insert ignore into journalissuearticles values(OK);, evrensel kriging insert ignore into journalissuearticles values(UK); ve basit kriging insert ignore into journalissuearticles values(SK); gibi üç stokastik enterpolasyon yönteminin performansları karşılaştırılmıştır. Çalışma alanı, Yerköy\`ün 8 km doğusundan başlamakta ve Delice Çayı boyunca uzanarak Delice Çayının Kızılırmak Nehri ile birleştiği yere kadar devam etmektedir. Toplam 14924 ha olan çalışma alanında 113 noktada 0-30, 30-60 ve 60-90 cm derinliklerden toprak örnekleri alınmış ve elektriksel iletkenlik insert ignore into journalissuearticles values(EC);, pH ve ESP belirlenmiştir. Çalışma alanında toprakların EC değerleri 0-30, 30-60 ve 60-90 cm’de sırası ile 0.65 ile 67.1 dS m-1, 1.07 ile 98.80 ve 0.99 ile 54.50 dS m-1 arasında değişmiştir. Derinlik arttıkça ortalama tuzluluk değerlerinde de artış olduğu görülmektedir. Bu durum, çalışma alanında özellikle bazı lokasyonlarda toprak profilinin tamamında şiddetli tuzluluk sorununun olduğuna işaret etmektedir. Hata kareleri toplamının karekökü insert ignore into journalissuearticles values(RMSE); ve ortalama mutlak hata insert ignore into journalissuearticles values(MAE); değerleri karşılaştırıldığında, deterministik yöntemlerden RBF-IM ve stokastik yöntemlerden SK’nın kendi gruplarındaki diğer yöntemlerden daha iyi performans ortaya koyduğu görülmüştür. Bu nedenle, mesafeye bağlı değişkenliğin haritalanması işlemlerinde kullanılan programların öngörülen veya varsayılan insert ignore into journalissuearticles values(default); yöntemini kullanarak yapılan interpolasyonlarda önemli düzeyde hata oluşabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle, her bir özellik ve derinlik için yapılacak haritalamalarda birden fazla sayıda yöntem denenmeli ve en doğru sonucu veren interpolasyon yöntemi kullanılarak tahminler yapılmalı ve haritalar oluşturulmalıdır.
Keywords : Tuzluluk, mesafeye bağlı değişkenlik, tahmin, jeoistatistik, basit kriging