Karaman İli Potansiyel Evapotranspirasyon Tahmini

Authors : Soner Çağatay BAĞÇACI, Nermin ŞARLAK

Pages : 1-8

Doi:10.21657/topraksu.654742

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünyada tarım arazilerinin sulama planlamaları, terleme yoluyla bitki su tüketimleri ve buharlaşma miktarlarını göz önünde bulunduran su bütçesi hesaplamalarıyla yapılmaktadır. Bitki kaplı alanlarda meydana gelen söz konusu buharlaşma ve terleme olaylarının toplamı, hidrolojik çevrimin ölçülmesi en zor bileşeni olan evapotranspirasyonu meydana getirmektedir. Evapotranspirasyonun, belli referans bitki örtüleri, su alma ve büyüme koşulları varsayımlarındaki potansiyel değerleri, pek çok araştırmacı tarafından geliştirilen ampirik yöntemler ile tahmin edilebilmektedir. Bunların en başında gelen FAO56 Penman-Monteith insert ignore into journalissuearticles values(FAO56 PM);, güçlü teorik alt yapısı ve tahminlerinin güvenilirliği bakımından, tüm dünyada en yaygın olarak kullanılan referans potansiyel evapotranspirasyon insert ignore into journalissuearticles values(PET); tahmin yöntemi haline gelmiştir. Güvenilir tahminlerine karşın, FAO56 PM’nin, PET tahminlerinde çok fazla meteorolojik gözlem verisine ihtiyaç duyması ve karmaşık hesaplama adımları, daha az gözlem verisi gerektiren tahmin yöntemlerini kullanmamızı zaruri kılabilmektedir. Bu çalışmada, Konya Kapalı Havzası’nda yer alan ve önemli tarımsal faaliyetler gerçekleştiren Karaman ili potansiyel evapotranspirasyon miktarları FAO56 PM ile günlük, Turc insert ignore into journalissuearticles values(TC);, Makkink insert ignore into journalissuearticles values(MK);, Priestley Taylor insert ignore into journalissuearticles values(PT);, Jensen Haise insert ignore into journalissuearticles values(JH);, Hargreaves Samani insert ignore into journalissuearticles values(HS);, Blaney Criddle insert ignore into journalissuearticles values(BC);, Thornthwaite insert ignore into journalissuearticles values(TH); gibi FAO56 PM’ye kıyasla daha az ölçülmüş veri ihtiyacı olan ve kullanımı nispeten daha basit yedi farklı ampirik yöntemle ise aylık zaman adımlarında hesaplanmıştır. FAO56 PM günlük tahminlerinin toplanmasıyla elde edilen aylık PET değerleri, diğer PET tahmin yöntemleriyle elde edilen aylık değerlerle karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, çalışmaya dâhil edilen yedi PET tahmin yönteminden, FAO56 PM ile 0.97’lik en iyi uyum insert ignore into journalissuearticles values(R2); ve 16.94 mm’lik ortalama hata karelerinin karekökü insert ignore into journalissuearticles values(RMSE); değerlerine sahip Turc, Karaman ili özelinde önerilmiş ve geri kalan yöntemlerin uygulanabilirliği tartışılmıştır.
Keywords : Hidrolojik çevrim, FAO56 Penman Monteith, Karaman, potansiyel evapotranspirasyon