Türkiye’de Kimyasal Azotlu Gübre Tüketim Durumunun ve Toprak Analizi Zorunluluğunun Azotlu Gübre Kullanımına Etkilerinin Değerlendirilmesi

Authors : Haydar POLAT

Pages : 60-71

Doi:10.21657/topraksu.568939

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2020-09-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma Ülkemizde uzun dönemdeki azotlu gübre tüketiminin irdelenmesi ve gübre destekleri  için 2010 yılında uygulamaya konulan toprak analizi zorunluluğunun azotlu gübre kullanımına  etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma çerçevesinde 1982-2016 yılları arasındaki 35 yıllık  azotlu gübre tüketimleri yedişer yıllık 5 dönem halinde değerlendirilmiştir. Araştırma neticesinde azotlu  gübre kullanımının bazı istisnai yıllar hariç genel olarak artış gösterdiği ve 1. dönemde yıllık ortalama  2484378 ton olan tüketimin 5. dönemde önemli insert ignore into journalissuearticles values(p<0.01); bir artışla 3208386 tona ulaştığı ve ortalama  2781902 ton olarak gerçekleştiği tespit edilmiştir. Gübre bazında yapılan incelemeler neticesinde;  amonyum sülfat gübresinin ortalama tüketiminin ve toplam içindeki oranının 1. dönemde yüksek  olup, diğer dönemlerde düştüğü ve 5. dönemde tekrar önemli seviyede insert ignore into journalissuearticles values(p<0.01); artış göstererek  en yüksek seviyesine ulaştığı belirlenmiştir. Kalsiyum amonyum nitrat gübresinin ilk dönemlerde hem  tüketim miktarının hem de toplam içindeki payının diğer gübrelere göre en yüksek düzeyde olmasına  karşın zamanla önemli insert ignore into journalissuearticles values(p<0.01); bir şekilde düşüş gösterdiği ve 2016 yılındaki tüketim miktarı ve toplam  tüketim içindeki oranının 35 yıllık periyodun en az seviyesine gerilediği görülmüştür. Buna karşın üre ve  amonyum nitrat gübrelerinin tüketimlerinin ve toplam içindeki oranlarının dönemsel olarak değişiklik  göstermekle birlikte ilk yıllardan itibaren genel olarak önemli insert ignore into journalissuearticles values(p<0.01); bir şekilde arttığı tespit edilmiştir.  Ülkemiz topraklarının büyük çoğunluğunun kireçli ve yüksek pH’ya sahip olduğu göz önüne alındığında,  özellikle gübre desteklerinde analiz şartının getirildiği 5. dönemde amonyum sülfat tüketimindeki önemli  insert ignore into journalissuearticles values(p<0.01); artışın toprak analizlerinden kaynaklandığı tahmin edilmektedir. Azotlu gübre tüketiminin 5.  dönemde en yüksek seviyesine çıkmasında, toprak analizleri neticesinde azot açığının daha bariz bir  şekilde ortaya konmasının da etkisinin olduğu ve Ülke tarım topraklarının azot açlığı çektiği gerçeğinin  analizler devam ettikçe daha da belirginleşeceği öngörülmektedir. 
Keywords : Amonyum nitrat, amonyum sülfat, gübre desteği, gübre kullanımı, üre