PERFORMANSIN EVRELERİ, İÇERİKLERİ VE MÜZİK BAĞLAMI BAKIMINDAN TÜRKİYE’DE NEO-ŞAMANİK RİTÜELLER

Authors : Sultan Bilget Güçlüer

Pages : 326-362

Doi:10.37991/sosdus.1579803

View : 29 | Download : 19

Publication Date : 2024-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Performans, çok sayıda faaliyet ve davranışı kapsayan geniş bir eylem yelpazesi olarak ifade edilmektedir. Türkiye’de gerçekleştirilen şaman ritüellerine bakıldığında performatif tutumların varlığı dikkat çekmektedir. Günümüzde gerçekleşen Neo-Şamanik ritüeller, etkileşimli ve yüz yüze olmalarının yanı sıra her yere uyarlanabilmelerine olanak tanıyan esneklikleriyle de öne çıkmaktadır. Neo-Şamanik ritüellerin performans evreleri, içeriği ve müzik perspektifi Türkiye’de bu ritüelleri gerçekleştiren ritüel uygulayıcılarının görüşlerine dayanarak analiz edilmiştir. Performans odaklı araştırmaların, müzik de dahil olmak üzere ifade sistemlerinin performans bağlamlarına uygun olarak nasıl oluşturulduğunu tespit etmek için kullanıldığı kabul edilmektedir. Bu doğrultuda Neo-Şamanik ritüellerin performans analizi, kültürel bağlam ve sosyal etkinin yanında performansa eşlik eden müzik icrasının da belirgin bir etkiye sahip olduğu fikri dikkate alınarak bütüncül bir temelde ele alınmıştır. Sonuç olarak performatif tutum ışığında, Neo-Şamanik ritüellerde tercih edilen performansın ve teatral anlatıların ritüel uygulayıcılarının isteğine veya algılanan gerekliliğe göre kullanıldığı anlaşılmaktadır. Ayrıca Neo-Şamanik ritüellerde kullanılan unsurların ve bu bağlamda uygulanan anlatı yapısının kadim geleneği yansıtmaktan ziyade modernize edilmiş bir yapıyı yansıttığı ifade edilebilir. Öte yandan, bu iddiaya karşı çıkan eleştirel bakış açıları da mevcuttur. Buradan hareketle Neo-Şamanik ritüel performansları saha araştırmaları çerçevesinde ele alınıp; kültürel etkileşim ekseninde değerlendirilecektir.
Keywords : Neo Şamanizm, ritüel, performans