“Hayalimdeki Kampüs!”: Özel Gereksinimli Üniversite Öğrencilerinin Kampüs İçi Serbest Zaman Aktivitelerine Katılımlarının Sosyo-Ekolojik Modele Göre İncelenmesi

Authors : Rıfat Kerem Gürkan, Sedanur Çıplak, Özge Aydoğanoğlu, Rabia Mazılıgüney

Pages : 1-22

Doi:10.53025/sportive.1507133

View : 163 | Download : 163

Publication Date : 2024-10-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Tüm bireyler için serbest zaman aktivitelerine katılım sağladığı faydalar açısından oldukça önemlidir. Üniversite kampüsleri ise sahip oldukları fiziksel ve sosyal imkânlar açısından önemli bir serbest zaman aktivite ortamı olarak görülmektedir. Bu imkânlardan yararlanmak, katılımın artması ve şartların iyileştirilmesi her üniversite öğrencisinin olduğu gibi özel gereksinimli öğrenciler için de oldukça önemlidir. Bu kapsamda, araştırmanın amacı aynı üniversitede öğrenim görmekte olan 11 özel gereksinimli üniversite öğrencisinin kampüs içi serbest zaman aktivitelerine katılımlarını etkileyen faktörlerin sosyo-ekolojik modele göre incelenmesidir. Araştırma, nitel araştırma modeli ve fenomenolojik desende tasarlanmıştır. Araştırmanın teorik çerçevesini ise sosyo-ekolojik model oluşturmaktadır. Araştırmada çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, sosyo-ekolojik model doğrultusunda özel gereksinimli üniversite öğrencilerinin kampüs içi serbest zaman aktivitelerine katılımlarında etkili olan engeller ve kolaylaştırıcı faktörler belirlenmiştir. Modelin ilk aşaması olan kişisel faktörler incelendiğinde, özel gereksinimli öğrencilerin ‘negatif tutumları’ ve ‘yükümlülükleri’ birer engel, ‘pozitif tutumları’ ise kolaylaştırıcı olarak görülmektedir. Kişilerarası faktörlerde ‘istenmeyen durumlar’ birer engel, ‘destek’ ise kolaylaştırıcıdır. Çevresel faktörlerde engeller ‘yetersizlikler’, kolaylaştırıcılar ise ‘fırsatlar’ olarak karşımıza çıkmaktadır. Modelin son aşaması olan kurumsal faktörlerde ise ‘kurumun negatif yaklaşımı’ bir engel olarak görülürken, ‘kurumun pozitif yaklaşımı’ ise kolaylaştırıcı rolündedir. Sonuç olarak, özel gereksinimli üniversite öğrencilerinin kampüs içi serbest zaman aktivitelerine katılımının gerçekleştiği ancak bu süreçte pek çok farklı engel ile karşılaştıkları tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda en fazla engelin çevresel faktörlerden kaynaklandığı, en fazla kolaylaştırıcının ise kurumsal faktörlerden oluştuğu görülmektedir.
Keywords : Özel gereksinimli bireyler, serbest zaman, kampüs, sosyo ekolojik model, öğrenci