Bayrâmî-Melâmî Şeyhi Hâşimî Emîr Osman’ın Risâle-i Kutbiyye Adlı Eseri ve Eserde Öne Çıkan Bazı Kavramlar

Authors : Yüksel GÖZTEPE, Fatih ÇINAR

Pages : 95-130

Doi:10.46231/sufiyye.1189401

View : 72 | Download : 68

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hâşimî Emîr Osman XVI. yüzyılda yaşamış Bayrâmî-Melâmî şeyhlerindendir. İstanbul Kasımpaşa’da kendi adıyla anılan tekkede irşâd faaliyetlerini yürüten Hâşimî, aynı zamanda velûd bir müelliftir. Hâşimî’nin vahdet-i vücûd eksenli görüş ve düşüncelerini dile getirdiği en dikkat çekici eseri Risâle-i Kutbiyye adlı çalışmasıdır. Tek nüshası, Amasya Bâyezid Kütüphanesi’nde bulunan eserde Hâşimî, dünya sevgisi, mâsivâ, ağyâr, zühd, salih amel, mürşid-i kâmil, irâdî ölüm, nefs, rûh, melâmet, feyz, tecellî, nüzûl-urûc, güzel ahlâk ve insân-ı kâmil gibi birçok konuyu ele almıştır. Hâşimî, epistemolojik ve ontolojik yönüyle ele aldığı meseleleri kalp, mârifet, muhabbet, fakr ve kutub konularındaki analizleri ile dile getirmiştir. Makalede ikinci devir Melâmîliğinin önemli temsilcilerinden olan Hâşimî’nin hayatı ve eserleri dile getirilmiş, ardından Risâle-i Kutbiyye’de öne çıkan söz konusu başlıklara dâir görüşleri incelenmiştir. Hâşimî’nin bu kavramları ele alış biçimi, kavramlar arasında kurduğu bağlantılar, kavramların Hâşimî’den önceki bazı sûfîlerce ele alınış biçimi ile Hâşimî’nin kendinde ulaşan bu mîrâsla münâsebeti ve müellifin kalp, mârifet, muhabbet, fakr ve kutub kavramlarıyla diğer bazı kavramla kurduğu anlam örgüsü üzerinde durulmuştur.
Keywords : Tasavvuf, Emîr Osman, Risâle, Kutbiyye, Kavram, Değerlendirme