Endülüs’te Tarih Yazıcılığı - I

Authors : Cumhur Ersin ADIGÜZEL

Pages : 305-324

View : 27 | Download : 15

Publication Date : 2020-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :İber Yarımadası’nda VIII-XV. yüzyıllar arasında devam eden İslâm hakimiyeti boyunca Müslüman yazarlar tarafından telif edilen dünya tarihi, bölge tarihi, şehir tarihi, tabakât-terâcim eserleri, fehreseler, tezkireler ve o dönemde tarih yazıcılığından ayrı düşünülemeyecek olan coğrafya kitapları gibi eserlerle zengin bir tarih yazıcılığı literatürü ortaya çıkmıştır. Endülüs’te yaşayan çeşitli milletlere mensup kişilerin tarih alanında yazdıkları eserle söz konusu literatür daha da zengin bir hal almıştır. Günümüze ulaşan en eski örnekler, söz konusu tarih yazıcılığının Endülüs’ün fethinden yaklaşık bir buçuk asır sonra kaleme alınan eserlerle başladığını göstermektedir. Endülüslü tarihçilerin kaleme aldıkları ilk örneklerden itibaren Endülüs’te tarih yazıcılığının İslâm tarih yazıcılığı geleneğinin etkisi altında geliştiği görülmektedir. Bu erken dönem eserlerinin bazılarının Endülüs coğrafyası ve bölgenin İslam hakimiyeti öncesi tarihi hakkında da bilgiler sunması, Endülüslü tarihçiler arasında Latince kaleme alınmış mahalli eserlerden de faydalanan kişilerin varlığını göstermektedir. Endülüs’te ilmin çeşitli sahalarında büyük gelişmelerin yaşandığı XI-XII. yüzyıllarda tarih yazıcılığı açısından da son derece önemli eserler telif edilmiştir. Bu çalışma, Endülüs’te IX-XV. yüzyıllar arasında Müslüman yazarlar tarafından dünya tarihi, bölge tarihi ve şehir tarihi olarak telif edilen eserleri genel hatlarıyla ele alarak bu eserlerin karakteristik özelliklerini, Endülüs tarihi açısından taşıdıkları kaynaklık değerini ve İslâm tarih yazıcılığı geleneği ile ilişkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır.
Keywords : Endülüs, İslâm, Tarih Yazıcılığı, Yerel Tarih