Bosna’da Dini Çoğulculuk

Authors : Ayşe AMBAROĞLU

Pages : 195-206

Doi:10.30622/tarr.506358

View : 16 | Download : 13

Publication Date : 2019-03-10

Article Type : Research Paper

Abstract :  Özet                            Bu çalışmanın ana çerçevesini, Bosna Hersek Müslümanlarının, özellikle 1991 yılındaki Sırbistan ile aralarındaki savaş yıllarındaki gerilimli dönemde, Mart 1991 nüfus sayımında kendilerini ifade etmede Müslüman tanımlamasını kullanmalarının önemini değerlendirmek oluşturmaktadır. Yugoslavya içindeki Hırvat, Sırp gibi diğer nüfus unsurları aynı nüfus sayımında kendilerini etnik kökenleri ile belirtmişlerdir. Bosnalı Müslümanlar ise kendilerini Boşnak olarak nitelendirmek de mümkün iken Müslüman vurgusunu tercih etmişlerdir. O dönem koşullarına baktığımızda sadece bağımsızlık ve rejim karşıtlığı vurgusu bize yeterli veri sağlamamaktadır. Avrupa’nın Doğusunda, sosyalist bir rejimin son döneminde bağımsızlığı ve dini, bağımsızlık ile özdeş hale getiren; ya da bağımsızlık vurgusunu dini kimlik olmaksızın laik; ya da liberal bir arayışa sığınmadan ifade etmenin önemi kuşkusuz dikkate değerdir. Kültürün unsuru olarak din, devlet biçimi olarak din veya bireyin tercihi durumu birbirinden farklıdır. Bosna örneği ise, toplumsal bir tercihi daha derin bir incelemeyi bize zorunlu kılmaktadır. Bosna, Hıristiyanların ve Müslümanların uzun zamandan beri birlikte yaşadıkları bir toplumdu. Boşnakça Sırplar tarafından da konuşulan bir dildi. Fakat İslami ibadet ve dair öğeler Arapça olarak korunmuştu. Bir toplumun en canlı unsuru olan dil, gündelik hayatın paylaşılan kısmı için geçerli iken, ibadet dilinin korunması, dinin toplum üzerindeki belirleyiciliğini ifade eder. Bu İbranicenin Grekçenin Latincenin de ritüel boyutundaki devamlılığına benzemektedir. Aynı dili konuşmak, aynı coğrafyada yaşamak fakat dini farklılığını bağımsızlık tercihinde ön plana çıkarmak dini çoğulculuğa önemli bir adım atılmasını sağlamıştır. Bosna tecrübesi, Avrupa da dini çoğulculuk tartışmaları açısından önemli bir örnektir.  
Keywords : Bosna Müslümanları, Bogomiller