Sözlü Gelenek Öznesi Olarak Saz Şairi/Âşık/Halk Şairi Terimleri ve Karakteristik Özellikleri

Authors : Okan ALAY

Pages : 91-104

Doi:10.30622/tarr.693458

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2020-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sözlü gelenek kadim bir geçmişe sahip olup temsilcisi/aktarıcısı olan özneleri geçmişten beri farklı adlar ve niteliklerle var olagelir. Halk edebiyatı ve şiiri odağında başka coğrafyalarda farklı adlarla bilinse de, Anadolu sahasında çoğunlukla saz şairi, âşık ve halk şairi terimlerinin tercih edildiği görülür. Bu terimlerin her biri kültürel birikimin yansıması olarak önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada adı geçen terimler değerlendirilerek saz şairi adının neden tercih edildiği ve karakteristik özellik olarak neler taşıdığı irdelenmiştir. Saz şiirinin müzikle bağlantılı olarak icra edilmesi, şiirlerde müzikalitenin dikkat çekmesi, sazın ilham ve hünerin taşıyıcısı olarak konumlanması bu şiir geleneğinin saz şiiri olarak tanımlanmasına imkân sunmaktadır. Saz şairinin yanı sıra “âşıklık geleneği” çerçevesinde âşık ve aidiyet bağlamında halka atıfta bulunarak halk şairi adının kullanımı değerlendirilmektedir. Ayrıca söz konusu sözlü gelenek öznesinin, geçmiş kültürel birikimi aktarırken belli başlı bazı karakteristik özelliklere haiz olduğu dikkatlere sunulmaktadır. Bu bağlamda âşıklık geleneği çerçevesinde şekillenen saz-söz ustalığı, doğaçlama söylemek, telden-dilden atışmak, mahlas kullanmak gibi bazı niteliklerin yanında, gönül ehli olmak, doğruluk, kanaatkârlık, kadre rıza göstermek gibi özellikler saz şairi/âşık/halk şairi öznesinin tamamlayıcı ögeleri olarak değer kazanmaktadır.
Keywords : Sözlü Gelenek, Saz Şairi, Âşık, Halk Şairi, Karakteristik Özellikler