Müştakzâde Hacı Edhem Efendi’nin Bazı Bestelerinin Makam ve Geçki Yönünden Analizi

Authors : Serbülend ARPA

Pages : 153-174

Doi:10.30622/tarr.739369

View : 24 | Download : 13

Publication Date : 2020-06-27

Article Type : Research Paper

Abstract :II. Mahmud döneminde, 1826’da Mehterhane’nin lağvedilip yerine Muzikā-i Hümāyūn’un kurulmasıyla birlikte Batı müziğinin etkisi, Osmanlı İmparatorluğu`nda güçlü bir şekilde hissedilmeye başlamıştır. Osmanlı sarayında gördüğü kabul sayesinde, Batı tarzı tonal müzik, sadece askeri müziğe değil, aynı zamanda klasik Türk müziğine de etki etmiştir. Bu durum, son dönem Osmanlı müziğinin oluşumuna zemin hazırlamıştır. Dönemin ünlü bestecilerinden Müştakzāde Hacı Edhem Efendi`nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 1934); geride bıraktığı musîkî eserleri, 19. yüzyıl Türk müziğindeki temayülleri büyük ölçüde yansıtmaktadır. Müzik eğitimini Muzikā-i Hümāyūn`da alan Müştakzāde Kadirī tarikatinden olması sayesinde aynı zamanda Sufī müziğe de derinlemesine vakıftır. Müştakzāde, Bergüzār-ı Edhem Yahūd Ta`līm-i Usūl-u Mūsikī adlı eserinde, bazı teorik bilgiler yanında çok sayıda güfteyi bir araya getirmiştir. 1890 yılında yayınlanan bu eser, dönemin müzik karakterini tespit açısından oldukça önemlidir. Makale, Muzikā-i Hümāyūn’un kurumsal tarihini tanıtarak başlamaktadır. Daha sonra Müştakzâde’nin hayatı ve eserleri hakkında genel bilgiler verilmiş özellikle Bergüzār-ı Edhem Yahūd Ta`līm-i Usūl-u Mūsikī adlı eseri ile ilgili çeşitli hususlara değinilmiştir. Sonraki aşamada, ikisi dinî, ikisi lâdînî temalı olmak üzere Müştakizâde tarafından bestelenmiş dört eserin müzikal açıdan analizi yapılmıştır. Çalışma, değerlendirme ve sonuç bölümüyle sona ermektedir.
Keywords : Hacı Edhem Efendi, Müzik, Beste, Makam, Analiz