Toprak ve Tarım Reformu Kanunu ve Pilot İl Olarak Urfa`da Uygulanması (1973- 1978)

Authors : Ali Ata YİĞİT

Pages : 35-48

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2019-10-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı toprak düzeni bozulduğu ve giderek mirî topraklar özel mülk haline  geldiği için topraksız çiftçiler meselesi ortaya çıkmıştı. Dolayısıyla Cumhuriyetin  ilk yıllarından itibaren bu konu hükûmetlerin önemli ve öncelikli işleri  arasında yer aldı. Bu meyanda 1925 yılında devlet arazilerinden topraksız  çiftçilere 200 dönüme kadar taksitle arazi satılması kararlaştırıldı. Ayrıca bu  uygulamanın yaygınlaşması ve süreklilik kazanabilmesi için 1926 ve 1934  yıllarında İskân Kanunları kabul edilerek, aşiretlerin veya onlar adına ağaların  eline geçmiş olan toprakların devlet mülküne dönüştürülmesi yolu açıldı.  Böylece çok sayıda göçmene ve topraksız çiftçi ailelere toprak dağıtıldı. Buna  rağmen istenilen sonuçlara ulaşılamadığı için 1945 yılında Çiftçiyi Topraklandırma  Kanunu çıkarıldı. Bu kanun yapılan bazı değişikliklere 1973 yılına kadar  yürürlükte kaldı, ancak gerektiği ölçüde uygulanamadı.  1973 yılında daha kapsamlı olarak Toprak ve Tarım Reformu Kanunu kabul  edildi. Verimliliği ve sosyal adaleti esas alan bu kanun, 17 bölüm ve 237  maddeden oluşuyordu. Kanunun uygulanmasına Urfa ili pilot bölge seçilerek  başlandı ve 1978 yılına kadar devam etti. Bu kanun kapsamında Urfa ilinde  1.616.090 dönüm arazi kamulaştırıldı. Ayrıca dağıtılabilecek 1.000.000 dönümden  fazla hazine arazisi vardı. Böylece 30.000 civarında olduğu tespit  olunan topraksız ailelerin toprak sahibi olabileceği ortaya çıktı, ancak sadece  1.218 aileye toprak verilebildi. Dahası bu aileler, kanunun Anayasa Mahkemesi  kararıyla iptal edilmesi ve yerine yeni düzenlemenin yapılmamış olması  dolayısıyla tapu sahibi olamadılar. Bununla birlikte Urfa, tarımın gelişmesi  ve verimliliğin artması için yol, su, elektrik ve eğitim alanında yapılan birçok  yatırıma kavuştu. Bu araştırmada Türkiye’nin Osmanlı’dan intikal eden toprak meselesi ve  bu meselenin halledilebilmesi için sürdürülen çabaların sonuncusu olan Toprak  ve Tarım Reformu Kanunu’nun Urfa’da uygulanması incelenmektedir. Birçok  kurum ve kuruluşun işbirliği yaparak gerçekleştirdiği çalışmaların neden  tamamlanamadığı tahlil edilmektedir. Ayrıca meselenin arka planı dikkate alınarak  kronikleşmesinde iktisat-siyaset ilişkisi yorumlanmaktadır. BCA belgeleri,  TBMM Zabıtları, resmî yayınlar ve araştırma eserlerinden yararlanılarak  konuya açıklık getirilmiştir.
Keywords : Tarım, Toprak, reform, Urfa