OSMANLI-SIRP İLİŞKİLERİ: SELANİK LİMANI ÜZERİNDEN SIRBİSTAN’A PATLAYICI MADDE SEVKİYATI (1908-1909)

Authors : Memet YETİŞGİN, Ömer Fatih BAŞKAN

Pages : 371-394

View : 12 | Download : 15

Publication Date : 2020-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :19. asırda Balkanlarda baş gösteren başkaldırılar Osmanlı Devleti’ni uğraştıran başlıca sorunlardan biriydi. Ayrılıkçı karakter taşıyan bu başkaldırıların ilki Sırplar tarafından olup 1804’te ayaklanmışlar ve 1878 Berlin Anlaşması ile bağımsız olmuşlardı. Sırbistan bu tarihten itibaren Osmanlı toprakları üzerinde yayılmacı emellerde bulundu. Adriyatik’e ulaşmak için göz diktiği yer Bosna-Hersek idi; ancak Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun burasını işgali bu emelinin gerçekleşmesini engellemiş ve Avusturya Macaristan’a karşı kin duymasına yol açmıştır. Taraflar arasında oluşan bu gerginlik Avusturya-Macaristan’ın Sırbistan’a gümrük duvarlarını yükseltip ve hatta kapatmasıyla daha da belirginleşti. Bunun üzerine dış ticaret ihtiyacını Selanik Limanı ile çözmeye çalışan Sırbistan, Osmanlı ile ilişkilerini iyileştirme mecburiyetindeydi. Fakat Sırbistan’ın Selanik Limanı ile yüklü miktarda harp malzemesi geçirmesi Osmanlı Devleti’ni kaygılandırmış ve gelecekte kendisine dönecek bir durum olarak görmüştür. Diğer yandan kazanılacak gümrük gelirleri, bozulmuş Osmanlı maliyesine olumlu katkı sağlayacaktı. Bu nedenle Osmanlı Devleti Sırbistan’a gidecek patlayıcılara izin verirken dikkatli davranmış ve gerektiğinde engeller koymuştur. Bu çalışma 1908 ve 1909 yıllarında Selanik Limanı üzerinden Sırbistan’a gönderilen patlayıcıları konu edinmektedir.
Keywords : Osmanlı Devleti, Sırbistan, Avusturya Macaristan, Bosna Hersek, Selanik Limanı, Patlayıcı malzemeler