ÇEVRE BİLİNCİ OLUŞTURMADA TÜRK MİTOLOJİSİNİN ROLÜ: DEDE KORKUT HİKÂYELERİNE EKOELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM

Authors : Şahin BÜTÜNER

Pages : 433-448

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2021-12-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Ekoeleştiri, edebiyatın kuramsal alanlarında eleştirel bakış açıları oluşturan, doğa unsurlarıyla edebiyat arasındaki ilişkileri analiz eden bir eleştiri akımıdır. Ekoeleştiri, edebiyat eserlerindeki çevreyle ilgili unsurların ve doğa ile ilgili sembollerin kullanım durumlarına dikkat çekerek diğer bilim dallarından da yararlanarak bu bilimlerin ürettiği kavramları edebiyat alanı içinde kullanmaktadır. Ekoeleştiri bakış açısıyla bu çalışmada edebiyat ve doğa arasındaki ilişkiler araştırılıp sözlü anlatılar, yazılı metinler veya görsel ürünler ekolojik bir farkındalık çerçevesinde ele alınacaktır. Dede Korkut Hikayeleri örneklemi üzerinden özellikle edebi eserlerin, anlatıların doğaya ne derece katkı sağlayacağı konusu tartışmaya açılacaktır. Ekoeleştirel yaklaşımın temel amacı da doğayla ilgili geleneksel dünya görüşlerinde yer alan bakış açısını incelemektir. Sözlü kültür ortamında üretilen anlatılarda yer alan ve çevre duyarlılığının bu anlatıları okuyan gelecek nesiller üzerinde olumlu etkileri olacağı gerçeğinden hareketle bu çalışmada Dede Korkut Hikâyelerinde yer alan doğa ile ilgili unsurlar ve Dede Korkut Hikâyesinin yaratıldığı kültürel ortamın doğaya olan yaklaşımı, ekoeleştirel bir açıdan değerlendirilip incelenmiştir. Edebi metinler, çevreyle uyum içinde olan geçmişteki yaşam şartlarını ve insan alışkanlıklarını sunan önemli kaynaklar olduğu için gelecek nesillere doğa ile nasıl uyum içinde yaşanılacağını, sürdürülebilir bir yaşam tarzının nasıl oluşturulacağını etkili bir şekilde nesilden nesle aktarmaktadır. Türk mitolojik bakış açısından ve sözlü/yazılı anlatılardan yararlanarak ekolojik bir barış ortamı oluşturmak mümkündür.
Keywords : Ekoeleştiri, Dede Korkut, Anlatı, Sözlü Kültür, Halk Hikâyesi