ARTVİN YAYLACILIK KÜLTÜRÜNDE KADININ YERİ VE YEREL EKOLOJİK BİLGİ

Authors : Leman ALBAYRAK, Cevdet YILMAZ

Pages : 383-406

Doi:10.55773/tda.1050296

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2022-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu Karadeniz Bölümü’nde iklim ve yeryüzü şekillerinin kısa mesafede değişmesi ve yerel halkın bu koşullara uyarlanması sonucu çeşitli kültürel ögeler gelişmiştir. Yükselti farkı ve geçim şekline bağlı olarak köyler ile yaylalar arasında süregelen mevsimlik hareketlilik olan yaylacılık bunlardan biridir. Bu durumda, kırsal geçim şekillerinden olan yaylacılıkta aileler iş birliği yapmaktadır. Geleneksel yaylacılıkta, genellikle yaz döneminde yaylada kalıp hayvancılık yapmayı kadınlar üstlenmiştir. Yaylacılık faaliyetlerinde kadınlar, bulunduğu coğrafi ortama uyarlanma, fiziki çevreden istifade etme ve yerel bilgiyi kullanma yoluna gitmektedir. Yerel bilgi, kırsal geçim şekillerinin ve fiziki çevrenin sürdürülebilir kullanımına dair önemli veriler sunmaktadır. Ancak yaylaların yapı ve işlevindeki değişim ile kırsaldan göçün etkisiyle geleneksel yaylacılığın izleri hızla azalmakta, yerel bilgi aşınmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Artvin yöresindeki yaylacılıkta kadınların yeri, taşıdıkları ve uyguladıkları geleneksel ögeler ve fiziki çevreye uyarlanma ile elde edilen geleneksel yerel bilgilerini incelemektir. Çalışmanın verileri, 2019-2021 yıllarında Artvin ilindeki 4 yayla ve 2 köy yerleşmesinde gerçekleştirilen arazi çalışmaları ile katılımlı gözlemlere dayalıdır. Çalışma bulgularına göre yaylacı kadınlar, binlerce yıllık süreçte gelişen çeşitli kültürel ögelerin taşıyıcılarıdır. Yaylacıların doğa ile uyumlu yaşama ve fiziki çevrenin sürdürülebilir kullanımı, kırsal alanlar için önemli veriler sunmaktadır.
Keywords : Yaylacılık, Doğu Karadeniz, Artvin, Yaylacı Kadınlar, Yerel Bilgi