Bazı Tarım Ürünlerinin “Emanet” Adıyla Satılması ve Bunun İsticrâr Akdi ile İlişkisi

Authors : Mehmet AKKUŞ, Ünal YERLİKAYA

Pages : 149-178

Doi:10.53352/tevilat.1298335

View : 70 | Download : 76

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Satım akdinde oluşan fiyat belirsizliği güncel bazı meselelerde karşımıza çıkan önemli hususlardandır. Fiyat belirsizliği içeren bir alışveriş akdini yapmaya insanları sevk eden pek çok faktör sayılabilir. Şüphesiz paranın alım gücünün zayıflamasına bağlı olarak malın veya alacağın değerini koruma amacı da bulunmaktadır. Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde, vadeli alışverişleri malın fiyatını belirlemeden yapmak durumunda kalınmaktadır. Ödeme gününe kadar, çoğu zaman malın değerinin ne kadar olacağı kestirilememekte ve bu da vade farkı eklemek suretiyle oluşacak değer kaybının malın fiyatına yansıtılmasını zorlaştırmaktadır. Bu sebeple mal, değeriyle değil cins, isim, miktar vb. ile kaydedilmektedir. Piyasa değeri üzerinden olması kaydıyla isticrâr akdi uygulamalarına cevaz verildiği bilinmektedir. Zira ticari hayatın devamlılığı gibi bir ihtiyaç söz konusudur. Özellikle fındık, çay, buğday, arpa, üzüm gibi zirai ürünlerde “emanete bırakma” adıyla yapılan ticari uygulamalarda, ürün her ne kadar ‘emanet’ diye teslim edilse de söz konusu işlem satım akdi olarak yapılmaktadır. Bu çerçevede işlemin, emanet ve karz akdi olarak kabul edilmesi doğru bulunmamıştır. Ancak fiyatı belirlenmeden satın alınan malın bedeli tarafların karşılıklı rızası ile ödeme günündeki rayiç fiyat üzerinden yapılabilir.
Keywords : Satım Akdi, Emanete Bırakma, Açığa Dökme, İsticrâr Akdi, Fiyat Belirsizliği