Mustafa Yüceer, Osmanlı Manzum Hadis Edebiyatı (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2021) 590 sayfa, ISBN:9786258023145

Authors : Mehmet Ali Erdoğan

Pages : 523-532

View : 114 | Download : 84

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Mustafa Yüceer’in doktora tezinden neşrettiği Osmanlı Manzum Hadis Edebiyatı isimli çalışma, kırk hadis telif geleneğinin tarihi süreci ile bu geleneğin oluşmasına katkı sunan “men hafiza” rivayetinin tespit, tahrîc, isnad tenkidi ve muhteva analizi ile başlamış ve Osmanlı Döneminde yazılan arşivlerde henüz yazma nüshaları yer alan veya tenkitli neşri gerçekleştirilen 76 adet manzum kırk, yüz ve bin hadiste müelliflerin kullandığı 4417 rivayetin tahrîcleri yapılmış ayrıca rivayetlerin kaynak değeri ile sıhhat durumlarını gösteren tablo ve grafiklerle elde edilen veriler analiz edilmiştir. Eserin son bölümünde muhteva ve konu tasnifi açısından manzum hadis edebiyatı ele alınarak kırk hadisler, asırlara göre hadis ilmi açısından incelenmiştir. Tarihî süreçte otoriteleşen rivayetler, makbul ve merdud olmaları bakımından kategorize edilerek tahlil edilirken manzum hadis edebiyatında sadece Şiî kaynaklarda, hikmetli sözlerde veya şiir, atasözü ya da deyimlerde tespit edilen metinler de değerlendirilmiştir. Bölümün sonunda sonraki araştırmalara ışık tutması için daha çok irfanî geleneğe ait metinlerde yer alan ve filozoflara ait bazı metinlere de işaret edilmiştir. Elde edilen veriler etrafında 1521 rivayet, problemli kabul edilen metinlerden oluşurken Osmanlı manzum hadis edebiyatının kaynakları ile medreselerde okutulan kitapların birbirleriyle ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Tercih edilen rivayetlerin odak noktasını ahlak konulu rivayetlerin oluşturduğu belirtilirken bireylerin dünya ve ahiret mutluluğuna katkı sunan ayrıca sosyal hayata referans olması muhtemel metinlerin de birey-Allah, birey-toplum ilişkisi etrafında müelliflerce değerlendirildiği gözlemlenmiştir.
Keywords : Hadis, Osmanlı Manzum Hadis Edebiyatı, Kırk Hadis, Tahrîc, Mustafa Yüceer