Türkiye`nin Güncel Buzulları ve Geç Kuvaterner Buzul Çökelleri

Authors : Atilla ÇİNER

Pages : 55-78

View : 12 | Download : 13

Publication Date : 2003-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye`nin güncel buzuilan ve Geç Kuvaterner buzullaşması ile ilgili çökellerîn bulunduğu bölgeler başlıca 3 gurup altında toplanırlar: 1. Toros Dağları, 2. Doğu Karadeniz Dağları, 3, Volkanlar ve Anadolu`nun diğer bağımsız dağları. Toros Dağlan insert ignore into journalissuearticles values(Akdeniz kıyısı ve Güneydoğu Anadolu);: Güncel buzulların üçte ikisi Güneydoğu Anadolu`da toplanmıştır. Bunlardan sadece Cilo Dağı insert ignore into journalissuearticles values(4168 m); 10`dan fazla buzul barındırır. Yapılan hesaplar güncel daimi kar sınırının 3400-3600 m, Son Buzul Çağı daimi kar sınırının ise 2800 m civarında olduğunu göstermektedir. Orta Toroslar`da, Aladağ insert ignore into journalissuearticles values(3756 m); ve Bolkardağ`da insert ignore into journalissuearticles values(3524 m); çok küçük de olsa birkaç buzul bulunmaktadır, Batı Toroslar`da ise Son Buzul Çağı daimi kar sınırının 2200 m civarında olduğu bilinmekle birlikte, bu bölgede güncel buzul bulunmamaktadır Doğu Karadeniz Dağları: Bölgenin en yüksek zirvesi Kaçkar insert ignore into journalissuearticles values(3932 m); olup toplam 5 adet buzul bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Verçenik insert ignore into journalissuearticles values(3710 m);, Bulut insert ignore into journalissuearticles values(3562 m);, Altıparmak insert ignore into journalissuearticles values(3353 m);, Karadağ insert ignore into journalissuearticles values(3331 m); ve Karagöl insert ignore into journalissuearticles values(3107 m); dağlarında da çeşitli büyüklüklerde buzullar mevcuttur. Bu dağların güncel daimi kar sının  yüksekliği güney yamaçlarında 3550 m civarında olup, kuzeye bakan yamaçlarda nemli hava  olaşımından dolayı çok daha aşağılardadır insert ignore into journalissuearticles values(3100-3200 m);. Son Buzul Çağı daimi kar sınırı ise 2600 m civarında hesaplanmıştır. Volkanlar ve Anadolu`nun diğer bağımsız dağlan: Türkiye`nin en büyük volkanı olan Ağrı Dağı insert ignore into journalissuearticles values(5165 m); ülkenin yegane buz takkesini insert ignore into journalissuearticles values(10 km 2 ); barındırır. Süphan insert ignore into journalissuearticles values(4058 m); ve Erciyes insert ignore into journalissuearticles values(3917 m); volkanlarında da küçük de olsa güncel bir buzul mevcuttur. Bu volkanların buzullar tarafından aşındırılmış  vadilerinde de Kuvaterner buzullaşmasına ait yapılar ve çökeller bol miktarda gözlenir. Bunun yanı sıra Uludağ insert ignore into journalissuearticles values(2543 m);, Mercan Dağı insert ignore into journalissuearticles values(3368 m); ve Mescid Dağı insert ignore into journalissuearticles values(3239 m); gibi ülkenin diğer yörelerindeki dağlarında da Kuvaterner buzullaşmasına ait izlere rastlamak mümkündür. Türkiye`nin çeşitli dağlarında Kuvaterner buzullaşmasının izleri net bir şekilde gözlenmekle beraber buzul evrelerinin mutlak yaş tayinleri henüz yapılmamıştır. Buna rağmen 20. yy`ın başından beri yapılan gözlemler güncel buzulların çekilmekte olduklarını ortaya koymaktadır.
Keywords : Kuvaterner Buzulları, Kozmojenik Yaş Tayini, Moren