Termal-Asistan Optik Uyarmalı Lüminesans (TA-OSL) Tekniğiyle Milyon Yıl Mertebesindeki Jeolojik Örneklerin Tarihlendirilmesi: Gediz Taraçaları, Kula/Manisa

Authors : Eren Şahiner, M Korhan Erturaç, Niyazi Meriç

Pages : 489-506

Doi:10.25288/tjb.360609

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2017-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Kuvaterner Devri insert ignore into journalissuearticles values(~2.6 milyon yıl); üzerine yoğunlaşan çalışmalar, yeryüzünün yakın dönem jeolojik geçmişini,  özellikle iklim değişiklikleri, tektonik ve volkanik aktivitenin canlılar ile etkileşimini ilişkilendirerek araştırmaktadır.  Bu tarz çalışmalar, günümüzde arkeoloji, jeoloji, paleoantropoloji, coğrafya, paleosismoloji vb. farklı bilim  dallarınca, disiplinler arası işbirliği ile sürdürülmektedir. Bu anlamda yerin geçmişini araştıran bu bilim dallarının,  “neden”, “nasıl”, “nerede” sorularının yanı sıra özellikle “ne zaman” sorularının cevabını araştırmak için en çok  faydalandıkları temel bilimler, fizik ve kimya’dır. Çünkü temel bilimlerin katkısıyla yer süreçleri sonucu gerçekleşen  çeşitli ölçekte tekil olayların gerçekleşme zamanlarının ve bununla birlikte bu süreçlerinin hızının ölçülebilmesi  amacıyla farklı tarihlendirme teknikleri geliştirilmiştir ve bu tekniklerin, güncel bilgiler ışığında, hassaslıklarının  arttırılması ve uygulama sahalarının genişletilmesi konusunda araştırmalar hızla devam etmektedir.  Bu çalışmaların temel veri kaynaklarından olan inorganik çökellerin depolanma kronolojisi, önemli ölçüde, Optik  Uyarmalı Lüminesans insert ignore into journalissuearticles values(OSL); ve Termolüminesans insert ignore into journalissuearticles values(TL); yaş tayini çalışmalarıyla, birkaç yüz bin yıla kadar ulaşan  zaman için, desteklenmektedir. Bununla birlikte kristal yapılarındaki lüminesans oluşum mekanizması ve tuzak-yük  yapısını inceleyen yeni gelişmeler kullanılarak lüminesans tarihlendirme yöntemlerinin milyon yıllar mertebesindeki  yaş aralığını kapsamak adına oldukça iyi bir potansiyele sahip olduğu gösterilmektedir. Bu çalışmada, Manisa Kula Volkanik Bölgesi içerisinde, aktivite kronolojisi çok iyi bilinen bir lav akıntısı tarafından   örtülen ve milyon yıl mertebesinde depolanma tarihçesine sahip çökel katmanların yaş tayinlerinin, çeşitli lüminesans  teknikler ile karşılaştırmalı olarak analizi konu edilmektedir. Bu amaçla lüminesans tarihlendirme analizlerinde  yaygın olarak kullanılan doğal minerallerin sıradan tuzaklarına göre daha derinde olan tuzakları, Termal asistan  OSL insert ignore into journalissuearticles values(TA-OSL); tekniği ile araştırılarak tarihlendirmesi literatürde ilk defa gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuç  insert ignore into journalissuearticles values(1066±90 binyıl);, radyometrik tarihlendirme ile önerilen 1200±22 binyıl yaş ile 88±10% oranında uyumludur.
Keywords : Çok derin tuzaklar VDT, Gediz taraçaları, Kula Volkanizması, Lüminesans tarihlendirme, Termal Asistan Optik Uyarmalı Lüminesans TA OSL, yaş limitleri