Türkiye’de Kütüphane ve Bilgibilimi Araştırmalarında Kuram Kullanımı: Bir İçerik Analizi

Authors : Hülya DİLEK KAYAOĞLU

Pages : 249-266

Doi:10.24146/tk.647460

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir bilim dalının entelektüel kimliğinin düzeyi onun kuram oluşturma kapasitesi ile değerlendirilir. Bu araştırmanın temel amacı da Türkiye’de kütüphane ve bilgibilimi alanındaki araştırmalarda kuram kullanımını incelemek olarak belirlenmiştir. Araştırmanın veritabanını YÖK Ulusal Tez Merkezi Veritabanında listelenen ve 1983-2019 yılları arasında BBY bölümlerinde tamamlanmış içeriğine erişim izni olan 366 lisansüstü tez oluşturmaktadır insert ignore into journalissuearticles values(n=366);. Her tez, konusu, kuram adı, kuramın bilimsel kökeni ve kuram kullanım düzeyinin derinliği açılarından içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre tezlerde 75 kuram adı kullanılmıştır. Tezlerin %22’sinde en az bir kuram adı geçmektedir. Kullanıcı incelemeleri ve bilgi merkezi ya da kütüphane yönetimi konulu tezler en fazla kuram kullanılan tezlerdir. Bertalanffy’ın genel sistemler kuramı, Wilson’ın bilgi arama davranışı kuramı ve belge yaşam döngüsü kuramı tezlerde en fazla kullanılan kuramlardır. Kuram kullanım düzeyinin ortalaması beş derecelik kuram kullanım modeline göre 2,6’dır. Tezlerde kullanılan kuramların %58,6’sı toplumsal bilim kökenlidir. %30,6’sı ise kütüphane ve bilgibilimi kökenlidir. Toplumsal bilim kökenli kuramların çoğunluğu da psikoloji ve yönetim disiplinlerine aittir.
Keywords : kuram, kuram kullanımı, kütüphane ve enformasyon bilimi araştırması, içerik analizi, Türkiye