Sosyal Medyayı Arşivlemenin Teknik, Yasal ve Etik Sorunları

Authors : Aykut Kaya

Pages : 1-26

Doi:10.24146/tk.1443560

View : 187 | Download : 242

Publication Date : 2025-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Sosyal medya günümüzde insan hayatının önemli parçalarından biri haline gelmiştir. İnsanların birbiriyle iletişim ve etkileşim için kullandığı sosyal medyanın kullanımının artması iletişimin yanında birçok alanda kullanılmasını sağlamıştır. Bu da onu, gelecek için korunması/ arşivlenmesi gereken bir arşiv nesnesi haline getirmiştir. Ancak bu durum, birtakım sorunları da ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmanın amacı, sosyal medya içeriklerini arşivlemede karşılaşılan teknik, yasal ve etik sorunların neler olduğunu açıklamaktır. Yöntem: Betimleme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışmada, sosyal medya arşivlemede karşılaşılan sorunlara ilişkin kütüphane, internet araştırması ve veri tabanlarının incelenmesi yoluyla literatür taraması yapılmıştır. Bulgular: Sosyal medyanın arşivlenmesinde karşılaşılan sorunlar; teknik, yasal ve etik olmak üzere üç başlıkta değerlendirilmiştir. Teknik sorunların sosyal medya içeriklerini seçme, yakalama/toplama, tanımlama, koruma, erişim, içeriklerin yapısı ve hacmi, içeriklerin türleri dijital beceri eksikliği, API’ler; yasal sorunların platform hizmet şartları, geliştirici politikaları, fikrî mülkiyet ve telif hakkı ve etik sorunların bilgilendirilmiş onay/onam (izin) ve gizlilik sorunları olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Sosyal medyanın arşivlenmesi platformlara ve platformlar tarafından oluşturulan hizmet şartları ile politikalara bağlı olduğundan sosyal medya içeriklerinin sahip olduğu teknik, yasal ve etik sorunların gelecekte de süreceği ve bu sorunların çözümlenmesine ihtiyaç olduğu öngörülmektedir. Özgünlük: Bu çalışma, Türkiye’de sosyal medya arşivlenmesinin teknik, yasal ve etik sorunlarını açıklayan öncü araştırmalardan biri niteliğindedir. Ayrıca bu çalışmanın gelecekte sosyal medya arşivleme konusundaki başka araştırmalara kaynaklık edebileceği, sosyal medya arşivlemesi ile ilgilenen kurumların ve araştırmacıların karşılaşabileceği sorunlara karşın yol gösterici olabileceği düşünülmektedir.
Keywords : Sosyal medya, sosyal medya arşivleme, sosyal medyayı arşivleme sorunları