Bir Çay İçelim Mi? Sosyokültrürel Açıdan Çay

Authors : Rukiye ERŞAHİN

Pages : 55-65

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çay, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çok tüketilen içeceklerden birisidir. Çay tüketiminin ve bu tüketim sıklığının her geçen gün artması, gündelik hayatta normal işlevinin dışına çıkararak ona bambaşka kültürel işlevler kazandırmıştır. Bireyin yalnızken içebildiği çay, en az iki kişinin etkileşimi ile tanışıklığı, sohbetleri ve bir araya gelmelerinin oluşturduğu atmosferi de değiştirmektedir. Çay, kişiler arası iletişimi geliştirmesi yönünden Türk kültüründe önemli bir role sahiptir. Misafirliklerde, sohbet ortamlarının olduğu çayhanelerde, kafelerde sıklıkla tüketilen, ikram edilen içecek olması, içildiği ortama samimiyet katması, kişileri birleştirici ve bağdaştırıcı bir role sahip olması yönündeki işlevleri, çay odaklı çalışmaları önemli kılmaktadır. Bu çalışmada çayın üretimi, özellikleri, Türkiye’de çayın durumu gibi bilgiler akabinde sosyokültürel alandaki rolünün araştırılması amaçlanmaktadır. Çalışmanın amacına bağlı olarak, nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği ile 2020 yılı Aralık ayında, İstanbul’da ikamet eden farklı demografik özelliklere sahip 10 öğretmen ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler ortalama 35 dakika sürmüştür. Her bir görüşme ses kaydına alınmış ve sonrasında deşifre edilerek analiz yöntemine tabi tutulmuştur. Çay ve kişilik, çayın özellikleri ve hazırlanması, çay ile ilişkili ritüeller, çayın sosyalliğe ve sağlık üzerine etkileri ile ilgili analiz edilen metinler kodlanıp temalandırılarak değerlendirilmiştir. Temalandırma sonucu çayın öncelikle ihtiyaç ve alışkanlık haline geldiği, kişileri sakinleştirip rahatlattığı söylenebilir. İletişim kurma ve sosyalleşme açısından bir araç haline geldiği, çay tüketim sıklığı ve alışkanlıkları ile çay demleme şekillerinin bölgeden bölgeye değişebildiği, çeşitli ülkelerde çay ile ilgili davranış kalıplarının oluştuğu sonuçları çalışmadan elde edilen bulgular arasındadır. İleriki çalışmalarda farklı meslek grupları ile derinlemesine mülakatlar yapılması çay ile ilgili daha çeşitli bilgiler elde etmeyi olanaklı kılacaktır.
Keywords : Mutfak kültürü, Çay, Türk Kültüründe Çay, Sohbet