Tarih Dizilerinde Gerçeklik Algısının Oluşumu: Diriliş Ertuğrul Dizisinin Göstergebilimsel Çözümlemesi

Authors : Abdulvahhab TÜRKER, Ali Murat KIRIK

Pages : 488-513

View : 27 | Download : 7

Publication Date : 2019-07-30

Article Type : Research Paper

Abstract :2014 yılının Aralık ayında TRT 1 televizyon kanalında yayınlanmaya başlanan ve hala beşinci sezonu ile yayın hayatına devam eden ‘Diriliş: Ertuğrul’ dizisi; hikayesi, karakterleri, müzikleri, prodüksiyon süreçleri, tasvir ettiği dönem, izlenirliği ve güncele olan atıfları ile son beş yıla damga vuran, set ziyaretçileri ile dahi ülke gündemine oturan tarih dizisi olmuştur. Her iletide olduğu gibi ‘Diriliş: Ertuğrul’ dizisinde de taşınan mesaj bir gerçeklik algısının oluşumuna etki etmiş ve bu oluşum göstergeler aracılığı ile sağlanmıştır. Bu çalışmada ‘Diriliş: Ertuğrul’ dizisinde kullanılan göstergelerin; teknik kodlar ve kültürel kodlar bakımından içerikleri ve göndergeleri ile gerçeklik algısının oluşumuna sundukları katkı çerçevesinde, göstergebilimsel incelemesi yapılarak yan anlamın bulunması amaçlanmıştır. Bu amaçla şimdiye kadar yayınlanmış dört sezondan ve yayını halen devam eden beşinci sezondan birer bölüm seçimsiz örneklem metodu ile belirlenmiş, her bölümden de bir sahne göstergebilimsel açıdan çözümlemeye tabi tutulmuştur. Çalışmada yöntem olarak Charles Sanders Pierce’in görüntüsel gösterge, belirti ve simge türündeki gösterge anlayışı ile Roland Barthes’ın anlamlandırma süreci benimsenmiştir. Saussure’un dilin toplumsal yönüne ilişkin yaklaşımından da yer yer faydalanılmıştır.  Diziler göstergeler aracılığı ile bir gerçeklik oluşturup bunu algıya yerleştirirken, bu gerçekliğin göstergeler nezdinde ikizlerinin üretilmesi yani gerçeğin yerini başka bir gerçekliğin alması ile hipergerçeklik başlamış olmaktadır. Oluşturulan bu gerçekliğin ardında    kültürel kodlar kadar teknik kodlar ve bir yan anlam da vardır.  ` Diriliş: Ertuğrul’ dizisinde gerçeklik algısının oluşumu tarihsel ve kültürel göndermeler içeren göstergeler yardımı ile sağlanmıştır. Bu göstergelerin üretiminde ve anlamlandırma süreçlerinde kültürel kodların yanı sıra teknik kodlar da etkili olmuştur. Türk Töresi, Türk Devlet Geleneği, İ’lay-ı Kelimetullah Ülküsü, Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi ve İslam inancı ile İslam Hukuku’na çok sayıda gönderme söz konusudur. 
Keywords : Diriliş Ertuğrul Dizisi, Ertuğrul, Gösterge, Gerçeklik Algısı, Gönderme, Düz Anlam, Yan Anlam