Soğuk Savaş Yıllarında ABD İletişim Araştırmaları: Türkiye’de Radyo Dinleme Raporunun Analizi

Authors : Aytül TAMERTORUN, Birgül KOÇAK

Pages : 162-181

View : 20 | Download : 7

Publication Date : 2020-01-23

Article Type : Review Paper

Abstract :Soğuk savaş yıllarında “geleneksel” toplumların “modern” toplumlara dönüştürülmesi  politikası çerçevesinde Amerikan değerlerinin ve yaşam tarzının, özellikle üçüncü dünya  ülkelerine empoze edilmesi, dolayısıyla anti-komünist Amerikan politik ve ekonomik sisteminin  yaygınlaştırılması amaçlanıyordu. Özellikle bu dönemde ABD üniversitelerinde, ABD’nin  dış politikalarına bilimsel malzeme sağlamak için politik ve ekonomik kalkınma, uluslararası  iletişim ve kitle iletişim araçları konularında çalışmalar yürütülüyordu. 1950’li yıllarda Columbia  Üniversitesi Uygulamalı Sosyal Araştırmalar Bürosu, Prof. Dr. Daniel Lerner’ın yönetiminde,  ABD’nin dış politikasıyla uyumlu olarak Türkiye’de kitle iletişim araçlarının toplumsal değişmeye  etkisi üzerine araştırmaları gerçekleştirmiştir. Saha çalışmasına dayanan araştırmada  Türkiye’nin hem toplumsal hem de araçsal bağlamda iletişim haritası altı ayrı raporda detaylı  olarak aktarılmıştır. Bu araştırmalar iletişim disiplini bağlamında Türkiye’de yapılmış ilk saha  çalışmalarıdır. Bu makalede raporlardan Radio Listening in Turkey insert ignore into journalissuearticles values(1952); çalışması incelenerek  hem 1950’ler Türkiye’sinde radyonun konumu hem de ABD soğuk savaş politikalarının  yörüngesi ve biçemi ortaya konmaya çalışılmaktadır. Söz konusu yıllarda Türkiye’de radyonun  elzem bir kitle iletişim aracı olduğu, özellikle kırsal kesimin vazgeçilmezi olduğu söylenebilir.  Ayrıca raporda Türkiye’nin BBC başta olmak üzere Batı kaynaklı radyo yayınlarına ilgi gösterdiği  ifade edilerek Voice of America’nın konumu hakkında da ön tartışmalar yapılmaktadır.
Keywords : Radyo, Türkiye, Soğuk Savaş, ABD, Daniel Lerner