`Her` Filminde “Benlik Tabusu”nun Yıkımı ve Etik Bir İmkan Olarak Satori

Authors : Sarper BÜTEV

Pages : 396-425

Doi:10.37679/trta.912951

View : 10 | Download : 10

Publication Date : 2021-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, yapay zekâlı bir işletim sistemi olan Samantha ile aşk yaşayan Theodore’un bu ilişki sonucunda yaşadığı duygusal ve zihinsel dönüşümü konu alan `Her` insert ignore into journalissuearticles values(Spike Jonze, 2013); incelenmektedir. Çalışmada filmin felsefi referansının, düşünür Alan Watts’ın Taoculuk ve Zen düşüncesinden hareketle geliştirdiği ego psikolojisi eleştirisi olduğu ileri sürülmektedir. Zira, filmin 98. dakikasında Samantha, Theodore’u fikirlerinden çok etkilendiğini söylediği Alan Watts adlı hiper zekâlı bir işletim sistemiyle tanıştırır. Alan Watts, Zen düşüncesinin ve Taoculuğun Batı’da tanınmasına büyük katkılarda bulunmuş bir akademisyen ve düşünürdür. Dolayısıyla çalışmada, Watts’ın görüşlerinden hareketle Her’ün etik düşüncesinin ortaya koyulması amaçlanmış ve ilgili literatür taranarak, yöntem olarak felsefi eleştiri kullanılmıştır. Zen düşüncesine koşut olarak düşünür Watts, dünya ve yaşamın günlük düşünme alışkanlıklarının ötesine geçerek yeni bir bakış açısıyla görülebilmesi için evren ve diğer insanlardan ayrık, özerk varlıklar olduğumuza duyulan ego merkezli inançtan kurtulmamız gerektiğini öne sürmektedir. `Her`de öncelikle Samantha, sonrasında da Theodore, tam da Watts’un ileri sürdüğü gibi bir dönüşüm yaşarlar. Böylelikle Theodore, egosunun kabuğunu kırarak evrendeki bütünlüğü görmeye başlar. `Her`ün sonunda Zen düşüncesinde ‘satori’ adı verilen durum, yaşamı yeni baştan kurmanın ve yeniden düzenlemenin etik imkânı olarak belirmektedir.
Keywords : Zen, Taoculuk, Satori, Melankoli, Benlik Tabusu, Yapay Zekâ, Kuantum