Türk Televizyonlarının Bakü’deki Azerbaycanlı Üniversite Öğrencileri Üzerindeki Rolü: George Gerbner’ın Yetiştirme Kuramı Yönelimi

Authors : Ömer Özer, Khuraman Jafarli

Pages : 864-887

Doi:10.37679/trta.1514491

View : 101 | Download : 118

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın temel amacı, ana yayın kuşağında yayınlanan programlar örneğinde, Türk televizyonlarının Bakü/Azerbaycan’daki üniversitelerde eğitim alan öğrencilerin dünya algılaması ve sosyal gerçeklik kavramlaştırmalarına olan katkısını ortaya çıkarmaktadır. Çalışmaya konu olan araştırma, George Gerbner tarafından geliştirilen yetiştirme kuramına dayandırılmıştır. Bu bakımdan kuramın bileşenlerinden mesaj sistem çözümlemesi için Azerbaycan’da ön anket çalışması yapılmış Türk programlarının diğerlerinden daha fazla izlendiği saptanmıştır. Bulgulara göre en çok izlenen ATV, Kanal D, Star ve Show TV’nin en çok izlenen zamandaki programları üzerinde mesaj sistem çözümlemesi yapılmıştır. Çözümleme bulguları televizyon dünyasında suç, şiddet, ölüm, güvenlik güçleri, erkek egemenliği, iş yaşamından soyutlanmış kadın, aile, yoksulluk ve zenginlik gibi ögelerin çok fazla yer aldığını ortaya çıkarmıştır. Saha araştırmasında kullanılan anket soruları söz konusu bulgular doğrultusunda hazırlanmış ve anket Bakü’deki üniversite öğrencilerinden oluşturulan araştırma grubuna uygulanmıştır. Saha araştırması rastlantısal olarak oluşturulan 300 kadın ve 200 erkek olmak üzere 500 kişinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Yetiştirme çözümlemesi sonucunda televizyonun araştırma grubundaki Azerbaycanlı öğrenciler üzerinde yetiştirme ve yaygın görüş hâline getirme rolü olduğu ortaya çıkmıştır. Bu rol, yüzde 65 olan Türk kanallarının izlenme oranına uygun olarak belli testlerin anlamlı çıkmasıyla belirmiştir.
Keywords : Kültürel Göstergeler Projesi, Yetiştirme Kuramı, George Gerbner, Mesaj Sistem Çözümlemesi, Yetiştirme Çözümlemesi, Türkiye, Azerbaycan