Dijital Çağda Dezenformasyon: X`te Maymun Çiçeği Virüsü
Authors : Büşra Sarıkaya
Pages : 304-329
Doi:10.37679/trta.1564114
View : 52 | Download : 36
Publication Date : 2025-01-31
Article Type : Research Paper
Abstract :Yanlış ve sahte haberler, toplumsal yapıların sağlıklı işleyişini tarih boyunca engellemiştir. Siyasi, ekonomik ve sağlık alanındaki yanlış veya yanıltıcı haberlerin kısa sürede toplumsal infial yaratabildiği bilinmektedir. Dijitalleşme ve sosyal medyanın yaygınlaşması, sahte haberlerin hızla yayılmasını kolaylaştırırken gerçek haberlerle ayrımını zorlaştırmıştır. Özellikle sağlık alanındaki dezenformasyon, Kovid-19 pandemisi sırasında aşı karşıtı hareketlerin ve komplo teorilerinin radikalleşmesine neden olmuştur. Bu süreçte, yanlış bilgilerin yayılması halk sağlığı önlemleri için ciddi bir sorun oluşturmuştur. Bireysel düzeyde, düşük sağlık okuryazarlığı, bilgi eksiklikleri ve duygusal motivasyon yanlış bilgilere karşı savunmasızlığı artırmaktadır. Sosyal düzeyde ise bilgi kaynaklarının güvenilirliği ve sosyal normlar, yanlış bilgilerin paylaşılmasında etkili olmaktadır. Ayrıca statü arayışı ve grup aidiyeti ihtiyacı bu süreci pekiştirmektedir. Bağlamsal düzeyde ise duygular ve mesajların tekrarı, yanlış bilgilere inanma ve paylaşma davranışlarını tetiklemektedir. Yanlış bilgileri önlemeye yönelik müdahaleler, bireysel bilgi ve beceri geliştirme stratejilerini, sosyal normları yeniden şekillendirmeyi ve sosyal medya platformlarının düzenlenmesini içermektedir. Ayrıca, sosyal eşitsizliklerin bu süreçteki rolü göz önünde bulundurulmalıdır. Yanlış bilgiye duyarlılığın bağlama bağlı olup olmadığı netleşmemiştir; bu nedenle, müdahalelerin çok boyutlu faktörleri içermesi gerekmektedir. Bu çalışmada, maymun çiçeği virüsü hakkında X platformu üzerinden yayın yapan bireysel hesapların içerikleri içerik analizi yöntemiyle ele alınacaktır. İçerik analizi, yazılı, görsel ve işitsel materyalleri sistematik ve nesnel bir şekilde incelemeye olanak tanımaktadır. Bu yöntem, dezenformasyonun biçimsel ve tematik özelliklerini tespit etmek, kullanılan dilin yapısını analiz etmek ve yayılım dinamiklerini anlamak için kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır. Buradaki amaç, bilinçli şekilde yanlış haberlerin dijital medya platformlarında hızlıca yayılabilir olmasını tespit etmektir. Bunun yanı sıra dezenformasyonların özellikle sağlık haberleri üzerinde bireysel, sosyal ve durumsal-bağlamsal düzeydeki inanç ve paylaşım süreçleri üzerindeki etkileyici faktörler incelenecektir.Keywords : Dezenformasyon, Sosyal Medya, Sağlık Haberleri, Gazetecilik, Sağlık İletişimi