Türk Devletleri Teşkilatı Ekseninde küresel yoksulluk ve gelir eşitsizliğinin analizi

Authors : Baybarshan Ali Kazancı

Pages : 253-274

Doi:10.33417/tsh.1442788

View : 109 | Download : 94

Publication Date : 2025-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Neoliberalizmle birlikte küresel çapta artan yoksulluk ve gelir eşitsizliği, sürdürülebilir kalkınmanın önündeki temel engeller arasındadır. Özellikle 2020 yılından günümüze yansıması olan COVID-19 süreci, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı, İsrail’in Orta Doğu’da barbar tutumları gibi krizler ekonomik, politik ve sosyolojik küresel şoklara neden olmuştur. Bu dönemde yaşanan dışsal şoklar gelişmekte olan ülkeler üzerinde küresel yoksulluk ve gelir eşitsizliğini daha da kötüleştirmiştir. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan bağımsızlıklarının ilk yıllarında ekonomik istikrarsızlık, yoksulluk ve gelir eşitsizliği gibi ciddi sosyoekonomik sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Bu ülkelerde geçmişten kalan merkezi planlama sistemi ekonomik problemleri büyütmüş, yoksulluk ve gelir eşitsizliği sorun oluşturmuştur. Türk Devletleri Teşkilatı gözlemci üyesi Macaristan ise 2004 yılında Avrupa Birliğine katılmış ve gelişmiş ülkelerin yatırımları sayesinde yoksulluk ve gelir eşitsizliği çarpıklığını azaltabilmiştir. Gayrisafi Yurtiçi Hasılası (GSYH) ve ekonomik gelişmişlik düzeyi Türk devletlerine görece iyi olan Türkiye’nin sosyoekonomik, siyasi, askeri istikrarsızlıklar nedeniyle dönemsel yoksulluk ve gelir dağılımında bozulmalar yaşanmıştır. Bu itibarla Türk Devletleri Teşkilatı organizasyonunda toplanan ilgili devletlerin yoksulluk ve gelir eşitsizliği açısından dünyadaki yerinin karşılaştırmalı analizini yapmak amaçlanmaktadır. Ayrıca bu devletlerin dünyada hangi seviyede olduğunu tespit edilmekte ve konuya ilişkin politika önerilerinde bulunulmaktadır. Neticede farklı coğrafyalarda demografik özellikler taşıyan Türk devletlerinin hakimiyet alanlarında yaşanan savaş, salgın ve politik krizler yoksulluk ile gelir eşitsizliğini bozmaktadır. Ayrıca devletler alt gelirlinin niteliksel yaşam kalitesini artıracak sürdürülebilir reformlar getirmek durumundadır.
Keywords : İnsani Gelişme, Yoksulluk, Gelir Eşitsizliği, Küreselleşme, Türk Devletleri