Islâhat Çağında Osmanlı Halkının Dinî Hayatını “Islâh”a Yönelik Saçaklızâde’nin İlginç Bir Önerisi: “ ʻİlim ve ʻAmele Da’vet ve İcbâr”

Authors : Mehmet GEL

Pages : 211-240

Doi:10.37879/belleten.2018.211

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2018-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada 17. ve 18. yüzyıllarda yaşamış bir Osmanlı taşra âlimi olan Saçaklızâde Muhammed el-Mar‘aşî insert ignore into journalissuearticles values(ö.1732);’nin Mektûb ilâ ulemâi’l-bilâd ve Nasîhatü’l-ulemâ başlıklı iki risâlesindeki fi kirleri incelenmektedir. Saçaklızâde bu risâlelerinde yaşadığı dönemde Osmanlı toplumunda dinin geri plana itildiği, ulemâ ve ümerânın halkı din işlerine “da‘vet” ve “icbâr” etme konusunda yeterince gayret göstermedikleri gibi dikkat çekici iddialar dile getirmektedir. Ayrıca o, bu risâlelerinde daha dikkat çekici bir husus olarak o dönemde ulemânın şeri‘atı canlandırma insert ignore into journalissuearticles values(ihyâ);, dini yenileme insert ignore into journalissuearticles values(tecdîd); ve müslüman halkın din işlerini düzeltme insert ignore into journalissuearticles values(ıslâh); lüzumunun doğduğunu öne sürmektedir. Şüphesiz ki bu fi kirler gerek bir âlim olarak onun ilmî zihniyeti, gerekse Osmanlı dinî-sosyal tarihi bağlamında çok önemli veri niteliğinde olup tahlil edilmeyi fazlasıyla hak etmektedir.
Keywords : Saçaklızâde, ulemâ, halk, din işleri, ıslâh, tecdîd, ihyâ, 18 yüzyıl