İngiltere`nin Musul Politikası Karşısında Osmanlı Devleti ve Bölge Aşiretleri (1918-1920)

Authors : Haluk SELVİ

Pages : 789-832

Doi:10.37879/belleten.2010.789

View : 20 | Download : 7

Publication Date : 2010-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı`na dahil olunca İngilizler bu devlet içerisindeki farklı unsurları kullanarak üstünlük elde etmek istemişlerdi. Bu unsurlardan biri de İran, Irak ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki aşiretlerdi. Rusya`da 1917 yılındaki Ekim ihtilalinden sonra İran`da meydana gelen boşluk Osmanlı birlikleri tarafından doldurulmuş, fakat savaş Osmanlı Devleti aleyhine sonuçlanınca bu birlikleri İran ve Irak`tan çekmek zorunda kalmıştı. İngilizler Ortadoğu`da istedikleri düzeni kurabilmek için harekete geçmişler, özellikle Irak ve Güneydoğu Anadolu`yu içerisine alan bir `Kürdistan` kurmak için çalışmalara başlamışlardı. Osmanlı Devleti ve daha sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti bu İngiliz planını sonuçsuz bırakmak için çeşitli tedbirler düşünmüş ve uygulamıştı. Bunlardan birisi, bölgede bulunan aşiretleri Türk Hükümeti safına çekebilmekti. Bunu için VI. Ordu Komutanı Ali İhsan Paşa ve Van Valisi Haydar Bey aşiretlerle irtibata geçmişlerdi. Biz bu çalışmamızda 1919`da Van Valisi ve 1922`de Van Meb`usu Haydar Bey`in İran, Irak ve Güneydoğu Anadolu aşiretleri ile ilgili çalışmalarını arşiv belgeleri ve çeşitli kaynaklar ışığında inceleyeceğiz.
Keywords : Osmanlı Devleti, İngiltere, Doğu Aşiretleri, Haydar Vaner, Musul, Güneydoğu Anadolu