Fâtih`in Ştefan Çel Mare Üzerine İki Boğdan Seferi (1474 - 1476)

Authors : Mihail GUBOĞLU

Pages : 139-194

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 1983-01-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Gerek Osmanlı ve gerek yabancı yani Romen-Avrupalı kaynaklarında Sultan II. Mehmed`in Boğdan/Moldova seferleri derin izler bırakmıştır. Bu meyanda bu iki olay hakkında Osmanlı-Türk hikâye-naratif kaynakları başta olarak çağdaş kroniklerden: Aşık Paşa - Zâde insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1484);, mahlasını kullanan Mir Sayyid `AB bin Muzaffer at-Tosi 2, Karamanlı Nişanci Mehmet Paşa insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1481);, Kıvami insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1489/1490);, Tursun Bey insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1499);, Oruç bin Adil insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1510);, Sarıca Kemâl ve Anonim Tevârih-i âl-i `Osman denilen kronik-eserleri hatırlayabiliriz. Bunlardan başka, bu iki sefer zamanında yaşamış olan İdris Bitlisi`yi insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1520);, Mevlana Mehmed Neşri`yi insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1520); ve Hadidi`yi insert ignore into journalissuearticles values(1523); ve bunların da vekayinâmelerini sayabiliriz. İtalyanca yazı yazılmasına rağmen Fâtih`in hazinedarı olan Giovani-Maria-Angiolello`nun 1476 tarihli Boğdan seferi hakkında çok değerli hatıratı çağdaş Osmanlı kronikleri arasında mühim bir yer almaktadır. Şüphesiz çocukluğunda Boğdan seferlerini işitmiş olan Ibni Kemal yani Kemal Paşa-Zâde insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1535);`nin değerli eserinde bazı fasıllar bu olay hakkında fazlasıyla bilgi vermektedir. XVI. y. yılın ikinci yarısında yazılmış olanlardan Lütfi Paşa insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1564);`nın ve Nişancı Mehmed Paşa`nın icmâl tarihin insert ignore into journalissuearticles values(1574);`de ufak tefek haberler varsa da bunlardan daha önemli Ruksanzâde Ahmed Feridun`nun insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1583); Münşe`ât es-Selâttîn unvanlı eserinde bir iki tane Fetihnâme-i Boğdan olabilir. Hakiki oldukları biraz şüpheli`dir. Elbet ki meşhur Sa`düddin Hoca Efendi`nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 599); Tâc-üt-Tevârih adlı eserinde Boğdan destanı için çok değerli bir kısım vardır. Çünkü o, iki üç Osmanlı padişahının lalası yani hocası olarak, Topkapı Sarayındaki mevcut olan arşivi bol bol kullanmıştır. Mustafa `Ali`nin de insert ignore into journalissuearticles values(öl. 599); Künh ül-ahbar başlıklı kroniğinde, özellikle bazı yazmalarında Boğdan seferleri hakkında haber ve kıta`lar vardır.
Keywords : Boğdan Seferi, Moldova Seferi, II Mehmed, 1474 1476, Stefan Cel Mare