ÇAĞATAY TÜRKÇESİNDE SINIRLAMA HÂLİ

Authors : Filiz Meltem UÇAR

Pages : 421-445

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2011-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir dilin gramer yapısı, onu diğer dillerden ayıran temel ölçütlerden biridir. Bu ölçütlerden biri de hâl kategorisidir. Dünya dillerinin birçoğunda hâl kavramı bulunmakla birlikte, bunların sayısı, şekil ve işleyişleri farklıdır. Eski Türkçeden günümüze kadar yapılmış olan gramer çalışmaları incelendiğinde Türkçenin değişik dönemlerine ait eserlerinde kullanılan hâl eklerinin de sayı ve şekil bakımından birbirinden farklı olduğu görülmüştür. Söz konusu çalışmalarda hâl ekleri en az beş, en çok yirmi olarak belirtilmiştir. Bu çalışmalarda, yalın hâl, yükleme hâli, yönelme hâli, bulunma hâli ve çıkma hâli eklerinin hâl ekleri olarak gösterilen ortak yapılar olduğu tespit edilmiştir. Çalışmamıza konu olan sınırlama hâli ise çoğu dilcilerimiz tarafından hâl kategorisinde değerlendirilmemiştir. Bu çalışmada, Çağatay Türkçesinde var olan +āaça, +geçe, +oaça, +keçe eklerinin, yönelme hâli + degin, deginçe, degünçe, tegi, degrü, tegrü, tigrü, tegüre dil birliklerinin ve çaālıā/çaālıo edatının sınırlama fonksiyonunda kullanılarak hâl kategorisi içerisinde değerlendirilmesi gerektiği görüşü üzerinde durulmuştur
Keywords : Türk dili, Çağatay Türkçesi, ek, hâl, sınırlama hâli