TEMETTUAT DEFTERLERİNE GÖRE 19. YÜZYILIN ORTALARINDA PRİŞTİNE

Authors : Gülin ÖZTÜRK, Şenay KARAÇAM ATAM

Pages : 283-310

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2011-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyıl Osmanlı iktisadi ve sosyal tarihinin önemli kaynaklarından biri de Temettuat Defterleridir. Vergi kaynaklarını yeniden tespit ederek halkın üzerindeki vergi yükünü hafifletmek ve vergi dağılımında yaşanan adaletsizliği önlemek amacıyla hazırlanan temettuat kayıtları sosyo-ekonomik ve demografik yapının da ortaya konulmasında önemli bilgiler sunmaktadır. Balkanlarda büyük öneme sahip olan Priştine, incelediğimiz dönemde Üsküp Eyaletinin bir kaymakamlık merkezi idi. Priştine, bu dönemde Müslümanların çoğunlukta olduğu, Hristiyan, Yahudi ve Kıptilerin birlikte yaşadığı kozmopolit bir şehir görünümündedir. Bu çalışmadan elde ettiğimiz veriler ışığında Priştine’de yaşayanların diğer gelirlerinin yanında asgari geçimlerine yetecek ölçekte tahıl üretimi yaptıkları, hayvancılıkla uğraştıkları görülmektedir. Priştine’de gayr-i menkullerin çoğunluğunu tarla, bağ, bahçe gibi araziler oluşturmakta, bunların yanı sıra dükkân, han değirmen gibi gelir getiren gayr-i menkuller de bulunmakta idi. Bu gayr-i menkullerin büyük çoğunluğunun Müslümanların denetiminde olduğu dikkat çekmektedir. Bunun dışında Priştine’de yaşayanlara bakıldığında buradaki Müslümanların gayr-i Müslim ya da Kıptilere oranla gelir düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu çalışmada Priştine şehrinde yaşayan Müslim ve gayr-i Müslim tebanın nüfus, meslek grupları, tarımsal faaliyetleri ve gelirleri incelenerek, buradaki Müslüman ve gayr-i Müslimler arasındaki farklılıkları ortaya konulmaya çalışılmıştır
Keywords : Priştine, Temettuat Defteri, Kıpti, Balkanlar, Vergi