Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Anlatılan Efsanelerin Motif ve Tip Yapısı

Authors :

Pages : 11-44

View : 18 | Download : 17

Publication Date : 2013-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :1571 yılında Venediklilerden Osmanlılara geçen Kıbrıs adası, 1914 yılında İngiltere tarafından tek taraflı olarak ilhak edilir. 1930’lu yıllarda İngilizlere karşı başlatılan isyan harekâtı başarısızlıkla sona erer. 1950 yılından sonra ise, Kıbrıs adasındaki olaylar daha çok Rum-Yunan ikilisine karşı Türklerin karşı koyması şeklinde devam eder. 1974 yılında yapılan Kıbrıs Barış Harekâtı’yla birlikte adada bağımsız Türk Cumhuriyeti ilan edilir. Kıbrıs Türk edebiyatı içerisinde önemli bir yeri olan efsane metinleri; dinî, inandırıcı, kısa ve nesir şeklinde olmasıyla diğer halk anlatmalarından kolaylıkla ayrılabilir. Kıbrıs adasına bağlı olarak anlatılan efsaneler daha çok sözlü kaynaklardan beslenmekte olup 58 tip tespit edilmiştir. 58 tipin zaman zaman eş metinleri de çalışmamıza eklenmiştir. Böylece bir efsane tipinin farklı anlatmalarının varlığı da okuyucuya sunulmuştur. Efsaneler tek motifli olmasıyla dikkatimizi çekmektedir. Bu motifler de genellikle büyü,olağanüstülükler, din, vb. başlıklar altında sınıflandırılabilir. Kıbrıs’a bağlı olarak tespit edilen efsanelerin sayısı 58 olup bunlar 16 başlık altında bir araya getirilerek Tarihi-Coğrafi Fin yöntemine göre incelenmiştir. Bu çalışma ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde anlatılan 58 efsane tipi ve bunların uluslararası motif indeksindeki karşılıkları tespit edilmiştir.
Keywords : Kıbrıs, efsane, motif, tip