CENAB ŞAHABEDDİN VE TEVFİK FİKRET’İN TEVHÎDLERİ

Authors : Selahattin ÇİTÇİ

Pages : 57-84

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2013-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Tevhid, İslâmiyet’in kabulüyle birlikte önce Arap ve Fars edebiyatında daha sonra da Türk edebiyatında sıklıkla işlenen bir nazım şeklidir. Tevhid geleneği, 20. Yüzyılın ilk çeyreğine kadar devam etmiş, Tanzimat’tan sonra Avrupa bilhassa Fransız şiirinin tesirinde kalan yeni edebiyatçılar da bu tarz şiirlere ilgi göstermişlerdir. Servet-i Fünûn edebiyatının ve modern Türk şiirinin teşekkülünde büyük katkıları olan Cenab Şahabeddin ve Tevfik Fikret bütün Batılı cephelerine rağmen “Tevhîd” türünde başarılı örnekler vermişlerdir. Tevfik Fikret’in tevhidleri Mekteb-i Sultanî’deki öğrencilik yıllarında kaleme alınmış ve daha sonra yayımlanan kitaplarına alınmadığı için devrin mecmualarında kalmıştır. Cenab Şahabeddin’in tevhidleri ise Servet-i Fünûn sonrası yazılmıştır. Bu tevhidler aynı zamanda şairlerin geçirdiği fikri değişimi de göstermektedir. Fikret, inançtan inançsızlığa doğru bir değişim yaşarken Cenab da yaşadığı bazı hayal kırıklıklarının neticesinde bir teselli arayışıyla maneviyata ve mistisizme sığınma ihtiyacı hisseder. Cenab ve Fikret’in geçirdiği bu değişimde yaşadıkları tecrübelerin, muhitin ve zamanın tesiri vardır. Cenab ve Fikret’in tevhidleri, her ne kadar geleneğin ve klasik edebiyatın birer örneği gibi görünse de yeni fikirler ihtiva etmesi, farklı sanatsal özellikler taşıması ve şairlerin şahsî üsluplarını yansıtması yönüyle Türk şiirinde önemli bir zenginliktir.
Keywords : Tevfik Fikret, Cenab Şahabeddin, Tevhid, şiir, şâir