OLUŞUM BAĞLAMI PENCERESİNDEN “KUL YANMASIN”

Authors : Sait Sayar

Pages : 149-162

View : 23 | Download : 12

Publication Date : 2019-12-16

Article Type : Other Papers

Abstract :Halk biliminin en önemli ürünlerinden olan halk şiirini incelemede kullanılan yöntemlerden birisi de bağlam merkezli yöntemdir. Bağlam merkezli yöntemle halk şiirine ait bir metni inceleyebilmek için şiirin bağlamıyla ilgili bilgilere sahip olmak gerekir. Bağlam merkezli anlayış, şiiri oluşumunu tamamlamış bir metin olarak görmez. Şiir her icra ortamında yeniden üretilir. Her icra ortamında da metnin şekil ve muhtevasında çeşitli değişiklikler oluşur. Bu sebeple sözlü kültür ortamının ürünleri olan şiirlerin üretim ve tüketim bağlamlarıyla ilgili derlemeler yapmak gerekir. Bugüne kadar halk şiiriyle ilgili çalışmalar daha çok metin merkezli yöntemlerle yapılmış, şiirlerin bağlamlarıyla ilgili yeterli derlemeler yapılmadığı için bağlam merkezli incelemeler yapılamamıştır. Bu çalışmayla Âşık Sefil Selimî’nin “Kul Yanmasın” adlı şiiri bağlam merkezli yöntemle incelenecektir. İnceleme şiirin üretim, tüketim bağlamlarıyla ilgili yapılan derleme ve ulaşılan bilgilerle sınırlı tutulmuştur. Neticede bağlam merkezli yöntemle halk bilimi ürününün incelenmesi örneklendirilir. Böylece ürünün üretim ve tüketim bağlamlarında geçirdiği değişim ve dönüşümler sebepleriyle birlikte belirlenir. Farklı bağlamlarda icra edilen “Kul Yanmasın” adlı şiirde anlamı etkileyen değişiklikler olduğu görülür. Örneğin “Rahman” kelimesi “Tanrı” olarak değişmektedir. Değişimlerin ideolojik sebeplerden kaynaklandığı sonucuna ulaşılır. 
Keywords : bağlam, halk bilimi, inceleme, Kul Yanmasın, metin