BEGİL OĞLU EMREN’İN BOYUNU OTORİTEYE SAYGI-SAYGISIZLIK İKİLEMİ BAĞLAMINDA OKUMAK

Authors : Sezai Demirtaş

Pages : 69-80

View : 104 | Download : 101

Publication Date : 2023-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Sosyal bir varlık olan insanın ortak yaşam paydasında buluştuğu toplum hayatı, kendi içerisinde ortaya çıkan kavram ve pratiklerle şekillenen bir yapıya sahiptir. Toplum hayatının düzenlenmesinde üstün olanın diğerleri üzerindeki nüfuzunu ifade eden otorite, bu yapının içinde oluşmuş kavramlardan biri olarak karşımıza çıkar. İster dünyevi (maddi) isterse dinî (manevi) temeller üzerine inşa edilsin eşitsizlik ilkesi üzerine tesis edilmiş bir kavram olan otorite, zorlama olmaksızın itaati benimseme hâlidir. Oğuzların yaşantısı, dünya görüşü, siyasi hayatı, inançları vb. hakkında önemli bilgiler içeren Dede Korkut Kitabı’nın otorite kavramı çerçevesinde ele alınacağı bu çalışma, otoriteye bağlılığın saygı-saygısızlık ikileminde sınandığı "Begil Oğlu Emren’in Boyu” ile sınırlandırıldığı bir incelemedir. Söz konusu hikâyede Bayındır Han ve Salur Kazan’ın şahsında temsil edilen siyasi otorite ve Dede Korkut şahsında temsil edilen dinî (manevi) otoriteye bağlılığı sınanan Begil’in yaşadığı ikilem; otoriteye saygı itibar kazanımı, otoriteye saygısızlık itibar kaybı getirir şeklindeki çıkarımla sonuçlanır. Bu çıkarıma ulaşılmasında yöneticilerin Tanrı’nın yeryüzündeki temsilcileri olduğuna dair Türk devlet anlayışının etkili olduğu görülmektedir.
Keywords : Dede Korkut Kitabı, Begil Oğlu Emrenin Boyu, Otorite, Saygı Saygısızlık