DOĞU TÜRKİSTAN’IN DÜNYA MEDENİYETİNDEKİ YERİ VE BU BÖLGEDE ÇİN'İN ASİMİLASYONEL İŞGALİ

Authors : Mehmetali Kasım, Hikmet Koraş

Pages : 103-124

View : 23 | Download : 43

Publication Date : 2024-12-04

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu Türkistan’ın gerçek sahipleri olan Uygurlar tarih boyunca günümüz Doğu Türkistan’ından daha geniş alanlara yayılmışlardır. Antik çağlardan beri Tanrı Dağları ile Karakurum Dağları arasındaki Tarım Havzasında, Tengri Dağları ile Altay Dağları arasındaki Cungar Havzasında, İli Nehri Havzasında, Amu, İrtiş ve Balkhaş Gölleri arasındaki geniş alanlarda, Moğolistan\'da Güney Sibirya, Selenge, Orhun, Tuğla Kurrun Nehri bölgelerinde varlık göstermiştir. Doğu Türkistan Türk tarihi ve medeniyeti içerisinde özel bir konuma sahiptir. Ancak bu bölge modern tarihinde gerileme yaşayarak eski ihtişamını kaybetmiş ve 1949 yılında Çin işgaline maruz kalmıştır. O günden bu yana, Çin bölgeyi kendi eyaletlerinden birine dönüştürmek için asimile etme politikasını uygulamaya geçirmiştir. Özellikle 2016 yılından sonra, baskı politikası zirveye ulaşarak Birleşmiş Milletlerce “insanlığa karşı cinayet” olarak nitelendirilen sistematik soykırım derecesine yükselmiştir. Demokratik hak ve hukukların uluslararası sistemde norm hâline geldiği modern dünyada, İkinci Dünya Savaşından sonraki en büyük kitlesel insan hakları ihlallerinden biri olarak tanımlanan Çin’in Uygurlar başta olmak üzere Türk etnik guruplarına yönelik kendi anayasasında belirtilen milletler arasındaki eşitlik, farklı inanç ve kültürlere saygı ilkelerine ve uluslararası yasalara aykırı bir şekilde uygulamaya devam ettiği soykırım ve bunun sebepleri günümüzde en fazla ilgi çeken konulardan biridir. Bu çalışmada literatür taraması ve değerlendirmelerle ilk olarak Doğu Türkistan’ın tarihteki yeri ve Çin’in bölgeyi işgal süreci ele alınmıştır. Daha sonra tarihsel, kültürel ve siyasi olarak Çinlilerden farklı olan bu bölgede Pekin’in yüzleşmek zorunda kaldığı meşruiyet sorunu incelenmiştir. Son olarak, Doğu Türkistan’ı resmî bir Çin eyaletine dönüştürmek ve meşruiyet sorununu ortadan kaldırmak amacıyla bölge halkının millî değerlerini, inanç ve kültürünü ortadan kaldırmak için hayata geçirilen zorlu asimile ve baskı politikası değerlendirilmiştir.
Keywords : Doğu Türkistan, Uygurlar, Çin, İşgal, Asimile Politikası