Konuşmaya Dayalı Sezdirimler -Harezm Türkçesi Örneğinde Bir İnceleme

Authors : M Selcen ÇÜRÜK

Pages : 13-34

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İletişim sürecinde alıcı/dinleyen, verici/konuşanın ifade ettiklerinin dış dünya ile olan ilişkisini her zaman yalnızca sözcelerin yüzey yapıları aracılığıyla anlamaz; kimi zaman da yüzey yapının ötesine geçerek söylenilenden çıkarım yapmak suretiyle idrak eder. Etkili bir iletişimde olması gereken kimi kuralların konuşur tarafından ihlal edilmesi ile ortaya çıkan sezdirimin dinleyen tarafından anlaşılması, dile getirilen ifadenin doğru yorumu ile mümkündür. Bu yorumlamada dil bilgi sel verilerden oluşan dil-içi bağlam yanında bireysel özelliklerin, dünya bilgisinin, hayallerin, beklentilerin, varsayımların, dinsel inanışların, içinde bulunulan yer ve zamanın oluşturduğu dinamik bir bağlam olan dil-dışı bağlam da rol oynar. Bu çalışmada, Türk dili tarihinde özel bir yeri olan Harezm Türkçesi eserlerindeki diyalog parçalarından yola çıkılarak yüksek düzeyde bir edimbilimsel yetiyi gerekli kılan konuşmaya dayalı sezdirimler üzerinde durulmuştur
Keywords : konuşmaya dayalı sezdirimler, yüzey yapı, derin yapı, çıkarım, işbirliği ilkesi, konuşma kuralları, Harezm Türkçesi, Kısasül enbiyâ, Nehcül ferâdis