Saha Yakut Yazılı Edebiyatının İlk Edebî Eseri “Ahtıılar”

Authors : Murat ERSÖZ

Pages : 37-48

View : 17 | Download : 18

Publication Date : 2015-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ahtıılar Hatıralar , Afanasiy Yakovleviç Uvarovskay’ın hatıra türünde kaleme aldığı eserinin adıdır. Bu yapıt, Saha yazılı edebiyatının ilk örneği olarak kabul edilmiştir. O. N. Böhtlink’in yazdığı Über Die Sprache Der Jakuten adlı gramer çalışmasının ortaya çıkmasında da büyük katkısı olmuştur. Böhtlink’in bu modern çalışmasında yararlandığı dil malzemesinin yegâne kaynağı Ahtıılar’dır. Über Die Sprache Der Jakuten, Saha entelektüel birikiminin yazıya geçirilmesi için gerekli olan alfabe ve sözlük gibi kültürel araçların oluşmasına öncülük etmiştir. Çok yönlü birisi olan Uvarovskay, yüz altmış üç paragraftan oluşan kitabına çok küçük yaşlarından itibaren unutamadığı olaylardan bahsederek başlar. Mücadeleli bir hayat süren yazar, yetişmesinde önemli roller üstlenen ailesini ve iş arkadaşlarını anlatır. Ancak, eserin en uzun bölümlerinden birisi Üt yolculuğudur. Uvarovskay, kitabının sonlarında Saha geleneksel hayatını ve millî kültürünü ayrıntılı olarak işler. Burada verdiği bilgilerden dolayı Sahaların ilk folklor araştırmacısı olarak kabul görmüştür. Yazıda, onun bu eşsiz eserinin önemi vurgulanıp işlediği konular tasnif edilmeye çalışılmıştır
Keywords : Saha Yakut, A Y Uvarovskay, Ahtıılar Hatıralar, O N Böhtlink, folklor