Karlofça Antlaşması’na Doğru Macaristan’ın Siyasi ve Sosyal Vaziyeti İzinde İki Osmanlı Vesikası

Authors : Hüseyin Şevket Çağatay ÇAPRAZ

Pages : 151-166

View : 18 | Download : 4

Publication Date : 2015-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :XVII. yüzyıl, Osmanlı İmparatorluğu’nun batıya yönelik perspektifinde ciddi değişimlere sahne olmuştur. Bilhassa tarihi Macar topraklarının tanıklık ettiği bu süreçte dönemin siyasi yapısı yeniden belirlenmiştir. Dahası siyasi ve kültürel beklentileri açısından özsel farklılıklar barındıran doğu ve batı medeniyeti arasındaki politik dengenin ne denli kırılgan olduğu açıkça görülmüştür. Arşivlerinin sunduğu yeni veriler söz konusu bu değişimlere daha titiz bir şekilde eğilmeyi mümkün kılmaktadır. Özellikle kaynaklar arası sentezin mümkün mertebe sağlanması ile döneme ilişkin güç dengeleri ve yerel hâkimiyetlerin imparatorluk politikalarındaki belirleyici yönü daha iyi fark edilebilmekte; Erdel Hükümdarlığı ve Erdel toplumunun Osmanlı dış politikasında haiz olduğu önem ayrıca anlaşılmaktadır. Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi’nde muhafaza edilen ve 1687 senesine tarihlenen iki Osmanlı vesikası çalışmaya temel oluşturmakta, böylelikle Bâb-ı Âli’nin 1683 Viyana bozgunundan sonra maruz kaldığı askeri gerileme süreci içinde Erdel politikası takip edilebilmektedir. Bu çerçevede incelemede XVII. yüzyılın sonu itibariyle Erdel Hükümdarlığı’nın Hıristiyan dünyadaki konumu ve Erdel toplumunun beklentileri ile değişen askeri ve siyasi şartlar neticesinde Osmanlı İmparatorluğu’nun bölge politikası yansıtılmaya çalışılmıştır. İlaveten, bilimsel karşılaştırmanın sağlanarak objektif sonuçlara ulaşılması maksadıyla doğu ve batı arşiv belgelerine yer verilmesi ihmal edilmemeye çalışılmıştır
Keywords : Imre Thököly, Mihály Apafi, Erdel Toplumu, Karlofça, Osmanlılar, Kutsal İttifak