Türk Dillerinde Belirtme-Yönelme Durum Eki Değişmesi: Bir Değerlendirme

Authors : Mevlüt ERDEM

Pages : 167-186

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2015-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Durum kategorisiyle işaretlenen yüklemin unsurları özne, belirtili nesne ve dolaylı nesne temel gramatikal ilişkileri ve aynı zamanda belli anlamsal rolleri üstlenirler. Eskiden belirtme durum ekli belirtili nesne , Türkiye Türkçesinde ise yönelme durum ekli dolaylı nesne unsur isteyen bazı fiillerin bin-, söv- ve başla- diğer Türk dillerindeki morfolojik işaretlenmeleri kısmen benzerlik gösterse de büyük oranda farklılaşır. Bu farklılaşmaları çeşitli sözdizimsel değişimler de destekler. İncelenen fiillerin özne dışındaki ana unsurları geniş anlamda hedef anlamsal rolünü üstlenir. Makalede ilgili fiillerin belirtme veya yönelme durum ekiyle işaretlenmesinin onların algılanmasını, sentaktik değişimlerdeki rolünü ve zihin sözlüğünde kodlanmasını etkileyip etkilemediği örneklerle tartışılacaktır. Türk dillerinde en azından bazı fiillerde biçimbilimsel işaretlemeyle gramatikal ilişkiler arasında birebir eşleşme olmadığı iddia edilecektir
Keywords : Gramatikal ilişkiler, belirtme durum eki, yönelme durum eki, belirtili nesne, belirtisiz nesne, hedef rolü, durum kategorisi, dil değişimi, Türk dilleri