Türkmen ve Türkiye Türkçesi Ağız Gruplarının Bir Belirleyicisi Olarak Şimdiki Zaman Eki

Authors : Hüseyin YILDIRIM

Pages : 133-152

View : 16 | Download : 24

Publication Date : 2017-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Türkçesi ve Türkmen Türkçesi genel Türkçenin Oğuz Güney-Batı grubunda yer alır. Şimdiki zaman ekinin kullanım biçimleri hem Türkiye Türkçesinin hem de Türkmen Türkçesinin ağız gruplarının belirlenmesinde kullanılan en önemli morfolojik ölçütlerden biridir. Esas olarak 11. yüzyıldan itibaren ve daha sonra 13. yüzyılda ata yurttan ayrılıp ana yurda gelen Oğuz boyları Anadolu’nun çeşitli bölgelerine yerleşirken ata yurtta kalmaya devam eden Oğuz boyları günümüzde çoğunlukla Türkmenistan Cumhuriyetinde yaşamaktadır. Anadolu’nun ve Türkmenistan’ın tarihî ve etnik bağı dilde ve ağızlarda kendini gösterir. Türkmen Türkçesinin günümüz yazı dilinde -yar /-yär eki, Türkiye Türkçesi standart yazı dilinde ise - yor eki şimdiki zamanı karşılayan asıl ekler olarak kullanılmaktadır. Ancak, yöre- / yat- ve yoru- /yürü- yardımcı fiillerinin ses değişimine uğramasıyla ortaya çıkan bu ekler Türkmen ve Türkiye Türkçesi ağızlarında varyantları bakımından oldukça çeşitlilik gösterir. Bu çalışmada ana ve alt ağız gruplarının sınıflandırılmasında dikkate alınan şimdiki zaman ekinin Türkmen Türkçesi ağızlarındaki durumu değerlendirilecek ve Türkiye Türkçesi ağızlarındaki şimdiki zaman ekinin genel biçimleriyle mukayese edilecektir
Keywords : Şimdiki zaman eki, Türkmen ağızları, Türkmen Türkçesi, yor eki, yar eki