Ziya Gökalp’ın Eserlerinde Cumhuriyet Değerleri: Küçük Hemşire Masalı

Authors : Handan Çelik, Hatice Fırat

Pages : 434-450

Doi:10.59257/turkbilig.1465663

View : 4 | Download : 3

Publication Date : 2024-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanların eşitlik, özgürlük ve adalet içinde yaşama hakkını savunan ve bu değerleri korumak ve geliştirmek amacıyla kurumsal ve hukuki bir çerçeve sunan yönetim biçimi olarak tanımlanan “Cumhuriyet”, 1923’te yeni kurulacak çağdaş Türk devleti için en uygun yönetim modeli olarak tercih ve kabul edilmiştir. Yeni ve modern bir Türkiye\\\'nin siyasi ve fikri temellerinin atılmasında, cumhuriyetin ve cumhuriyet değerlerinin yerleşmesinde emeği geçen isimlerin başında Ziya Gökalp gelmektedir. Cumhuriyeti, siyasi teşkilatların en gelişmişi ve son merhalesi olarak gören Gökalp’ın, özellikle cumhuriyetin yönetim şekli olarak benimsenmesi ve yerleşmesi sürecinde önemli rol oynadığı, Atatürk\\\'le düşünceleri arasındaki önemli örtüşmeler olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada Gökalp\\\'ın, yayımlanması Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş yıllarına denk gelen \\\"Altın Işık\\\" adlı eserinde yer alan \\\"Küçük Hemşire\\\" masalı ele alınmıştır. Masalın, bir değer olarak “cumhuriyet” ve cumhuriyetle birlikte toplum hayatına giren değerler açısından incelenmesi ve Gökalp’ın konuya ilişkin görüşlerinin metinden örneklerle açıklanması amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesiyle gerçekleştirilmiş, doküman betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Yapılan incelemede “Küçük Hemşire” masalında ana tema/ana değer olarak demokrasi ve ona bağlı olan cumhuriyetin ele alındığı, bunun yanı sıra cumhuriyetin bir gereği olarak ortaya çıkan kadın erkek eşitliği, adalet, hürriyet, kültür ve medeniyet, kadınlara gereken imkânın tanınması durumunda her alanda başarılı olabilecekleri fikrinin işlendiği saptanmıştır. Bunun yanı sıra masalda cumhuriyetin ilan edilmesiyle birlikte önem kazanan “cumhuriyetçilik, demokrasi, hürriyet, adalet, eşitlik, eğitim, kültür ve bilim (medeniyet)” vb. değerlerin ele alındığı tespit edilmiştir. Eserdeki örneklerden, Gökalp’ın çağdaş ve güçlü bir toplum için bu değerlerin benimsenmesini bir gereklilik olarak gördüğü anlaşılmaktadır. Küçük Hemşire masalı özelinde elde edilen bulgular, Gökalp’ın özellikle çocuklar için yazmış olduğu eserlerinde de cumhuriyet ve cumhuriyet değerlerine önemli ölçüde yer verdiğini, bu değerlerin gelecek nesillere aktarılarak gelecekte de yaşatılmasını amaç edindiğini göstermektedir.
Keywords : Ziya Gökalp, değerler, cumhuriyet değerleri, Altın Işık, Küçük Hemşire