Macaristan’da Son Osmanlı Garnizonu: Temeşvar’a “Eğri Nizamı”nın Verilmesi ve Maliyeti

Authors : Ömer GEZER

Pages : 141-156

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2017-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlılar, 1683-99 Harbi’nde Macaristan’daki önemli askerî üslerinin neredeyse tamamını kaybettiklerinde, serhad kalelerini güçlü garnizonlarla muhafaza etmek fikri üzerine bina ettikleri yeni bir askerî strateji takip ettiler. Bu amaçla Bosna’da, Belgrad’da ve Temeşvar’da yeni askerî nizamlar kuruldu. Bosna’da Osmanlı ordusuna Halil Paşa eliyle yeni bir düzen verilirken, Belgrad’da yerli kulu nefer sayısı Osmanlı Macaristanı’nın merkezi Budin Kalesi’ndeki yerlilerin sayısına tamamlandı. Temeşvar’a ise, Büyük Harp’ten önce Macaristan’da güçlü bir Osmanlı garnizonu olan Eğri Kalesi’nin nizamının verilmesi kararlaştırıldı. Bâbıâli, bu iş için İstanbul’dan gönderilen Ömer Efendi’yi ve Temeşvar Muhafızı Ahmed Paşa’yı görevlendirmişti. Macaristan’daki son Osmanlı garnizonu bu ikisinin başlattığı çalışmalar neticesinde şekillenmiştir. Ancak bu iş Bâbıâli’nin öngördüğü kısa zaman zarfında başarılamamıştı. Bölgedeki askerî emek pazarının şartları gereğince yeni nefer tahriri yaklaşık olarak üç sene sürmüş, Ağustos 1702’de tamamlanmıştı. Bâbıâli, daha sonra, Temeşvar yerli kulları ile ulufelerinin hangi kaynaklardan ödeneceğini kararlaştırmak üzere müzakere edecektir. Bu makale, Temeşvar örneğinde, 18. yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu’nda bir serhad garnizonunun organizasyonunu, nefer tahrir ve ocaklık tayin pratiklerini ve buna dair sorunları mercek altına alarak Osmanlı askerî tarihine mütevazı bir katkıda bulunmaktadır.
Keywords : Temeşvar, Eğri nizamı, askerî emek pazarı, nefer tahriri, mevacip ödemeleri, ocaklık