TUVACADA BELİRTEÇ İŞLEVLİ SÖZ ÖBEKLERİ

Authors : Uğur ALTUNDAŞ

Pages : 273-295

Doi:10.20427/turkiyat.742655

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2020-11-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz: Söz öbekleri geleneksel dilbilgisi kitaplarında terim olarak genellikle “kelime grubu” başlığı altında ele alınmış ve öbek oluşumunun açıklanmasında kullanılan farklı kriterler dolayısıyla çalışmalarda birbirinden farklı birçok öbek türü ortaya konmuştur. Bu çalışmada ise Tuvacada belirteç işlevli söz öbekleri, Evrensel Dilbilgisinin bakış açısıyla ele alınacaktır. Evrensel Dilbilgisine göre her öbeğin bir yönetici unsuru yani baş ögesi bulunmaktadır. Baş ögenin yönetimindeki öge ise tümleç olarak adlandırılmaktadır. Söz dizimsel olarak söz öbekleri, bu iki ögenin ilişkisi sonucunda tümcede bir öbek olarak yer alabilmektedir. Söz öbeğinin türleri ise baş ögenin sözcük türüne göre belirlenmektedir. Evrensel Dilbilgisinin söz öbeklerine yaklaşımı ile tümceye yaklaşımı aynıdır. Bu anlamda söz öbekleri nasıl bir baş ögenin yönetiminde oluşuyorsa tümce de eylemin yönetimi çerçevesinde oluşmaktadır. Bu durumda baş ögenin yönetiminde bir tümleç konumunun yer aldığı gibi eylemin de yönettiği birtakım ögeler bulunmaktadır. Buna “tümcenin ögeleri” adı verilmektedir. Tümcenin ögeleri, söz dizimsel işlevler açısından temelde özne, yüklem, nesne ve tümleç şeklinde görülmektedir. Tümcenin bu kurucu ögeleri, tek bir birim veya birden fazla sözcükten oluşan öbekler tarafından doldurulmaktadır. Bu çalışmada Evrensel Dilbilgisi kuramlarının sınıflandırmasına dayanarak Tuvacada belirteç işlevli söz öbekleri değerlendirilecektir. Anahtar kelimeler: Tuvaca, Söz öbekleri, Evrensel Dilbilgisi, İşlevsel Dilbilgisi, belirtecimsi.
Keywords : Tuvaca, Söz Öbekleri, Evrensel Dilbilgisi, İşlevsel Dilbilgisi, Belirtecimsi