Kafatasından Kadeh Yapma Ritüeli ve Türklerde Görülen Misalleri

Authors : Meltem AKINCI

Pages : 7-19

Doi:10.20427/turkiyat.934476

View : 14 | Download : 13

Publication Date : 2021-12-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Kafatasından kadeh yapma uygulamasının kökeni oldukça eskidir. İlk etapta pragmatik amaçlı ortaya çıkan kafatası kadehleri, inanç unsurlarının doğuşuyla ritüel bir anlam kazanmıştır. Yeniden doğuş temelinde öldürülen bir canlının kemiklerinden yeniden doğacağı ve mevtanın ruhunun aslında bu kemiklerde saklı olduğu inancı, kafatasının değişik formlarda kullanılmasına neden olmuştur. En bariz suretle de öldürülen düşmanın kafatasından içki içen kimsenin güç kazanacağına inanılmıştır. Kafatasından kadeh yapma uygulamasının neredeyse yedi kıtada da misallerine rastlanılması, bu uygulamanın oldukça geniş bir alana yayıldığını ve farklı amaçlarla kullanıldığını göstermektedir. Uygulama, daha çok iptidai şamanlığa bağlı savaşçı toplumlarda gözlemlenirken dönemin Çin, Rus, Bizans, Arap kaynaklarına göre Türklerde de bu uygulama dönem dönem zuhur etmiştir. Fakat İskitler hariç Türk kökenli halkların hiçbir arkeolojik mirasında bu uygulamanın herhangi bir izine rastlanmamıştır. Bu sebeple Türklerde görülen kafatası kadehlerinin gerçekten mevcut olup olmadığı ya da bir gelenek teşkil edip etmediği, mühim bir sorunsalı oluşturmaktadır.
Keywords : Kafatası kadehleri, Hunlar, Avarlar, Bulgarlar, Peçenekler