ÂYİNE DERGİSİNDE PORTRE ŞİİRLER

Authors : Aydan ENER SU

Pages : 193-229

Doi:10.20427/turkiyat.1108317

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2022-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Âyine adlı süreli yayının ilk sayısı, 18 Ağustos 1921 tarihinde İstanbul’da yayımlanmıştır. Haftada bir perşembe günleri yayımlanan dergi, yetmiş iki sayı devam etmiştir. Âyine’nin alt başlığında “mizah gazetesidir” ibaresi yer alsa da haftada bir çıktığı için yayın organını “dergi” kabul etmenin daha doğru olduğu düşünülmektedir. Âyine’deki portre şiirlerden dört tanesi “Çimdik” imzasıyla Yusuf Ziya, bir tanesi de Faruk Nafiz Çamlıbel tarafından yazılmıştır. “Yusuf Ziya Bey/Portreler”, “Faruk Nafiz Bey/Portreler” başlıklı iki tanesi ise “Âyine” imzasıyla yayımlanmıştır. Bu çalışmada Âyine dergisi tanıtılmış; derginin ilk sayılarında yayımlanan yedi portre şiir, Latin harflerine aktarılarak şairlerin hayatları ve karakterleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Tespit edilen şiirlerin mizahi yönünün olup olmadığı tartışılmış; mizahi özellik gösteren şiirlerde mizahın hangi unsurlarla oluşturulduğu belirlenmiştir. Çalışmanın malzemesini oluşturan portre şiirler daha önceki dönemlerde yazılan portre şiirlerle mukayese edilmiş; önceki dönemdekilerin genellikle sevilen, üstat kabul edilen, saygı duyulan şairler/şahsiyetler için yazıldığı, çalışmanın malzemesini oluşturan portre şiirlerin ise aynı dönemde yaşayan şairlerin/şahsiyetlerin birbirlerinin zaaflarını/kusurlarını gün yüzüne çıkarmayı amaçladığı görülmüştür. Bu çalışma portre şiirin yalnızca değer verilen şahsiyetleri övme/yüceltme amacıyla yazılmadığını, şahsiyetlerin eksikliklerinin de bu tür aracılığıyla ele alınabileceğini örnekleriyle göstermesi açısından özgün bir çalışmadır. Ele alınan şiirler, resim altı şiir ve portre şiir geleneklerinin kesişiminde bulunan özgün şiirler olması bakımından da önem arz etmektedir.
Keywords : Mizah gazetesi Âyine, Portre şiir, Halid Fahri, Celâl Sâhir, Orhan Seyfi, Halil Nihad, Semih Lütfi Bey, Yusuf Ziya, Faruk Nafiz