DOĞU İLLERİNDE ASAYİŞİN SAĞLANMASINA YÖNELİK TEDBİR VE UYGULAMALAR 1934-1938

Authors : İsmet Türkmen

Pages : 35-80

View : 9 | Download : 8

Publication Date : 2022-08-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Asayiş, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluşundan itibaren yönetici kadroların önemli bir sorun sahasını teşkil etmiştir. Bu problem; devletin egemenliğinin tesisi, can-mal güvenliğinin korunması, üretim sürekliliğinin sağlanması gibi geniş konuları da kapsamaktadır. Cumhuriyetin ilk yıllarında kurucu kadroların bu olgunun üzerinde durmaları bu hassasiyetten de ileri gelmektedir. Bu nedenle, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş evresinde asayiş ve iç güvenlik meseleleri, bağlantılı olduğu diğer sorunlarla da birlikte incelendiğinde, yakın dönem Türkiye tarihinin en önemli sorunlarından birisi değerlendirilmiş olacaktır. Bu süreçte, muhacir ve mültecilerin akınlar halinde sınırlara yığılmaları ve göçerlerin ülkenin her tarafına dağılıp düzensiz bir biçimde yaşamaları da gözlenmiştir. Bu sırada doğu illeri özelinde aşiret halkının dinî söylemlerle kolayca kışkırtılabilmesi, sınır boylarında hangi devlete tabii olduğu belirsiz olan unsurların yaşamaları, doğu kırsalında iç güvenliğin sağlanmasını güçleştirmiştir. Jandarma teşkilatı daha Birinci Dünya Savaşı ve Millî Mücadele’nin yıkıcı tesirlerini üzerinden atamadan kendisini ayaklanmaların içinde bulmuş, mevcut lojistik imkânları ve personeli en verimli şekilde kullanma yoluna gitmiştir. Doğu kırsalı özelinde, 1924 yılında başlayan ve 1938 yılı sonlarına kadar devam eden ayaklanmaların bastırılmasında ve sonuçlandırılmasında gerek seyyar gerekse sabit jandarma birlikleri etkin olarak görev almışlardır. Bu sayede jandarma teşkilatı, ülke nüfusunun büyük bir kısmının kırsalda yaşadığı gerçeğinden hareketle, aldığı iç güvenlik tedbirleri sayesinde, “çağdaş bir ulus” yaratmak, belirtilen sorunları gidermek ve toplumu rahatlatmak da istemiştir. Bu hassasiyetler dâhilinde makalede Türkiye’de hükümetlerin asayişin sağlanması yönünde uygulamaları ele alınırken, devletin iç bünyesi, hukuku, ekonomisi, örgütleri, yönetim biçimleri ve halk-devlet ilişkileri gibi konular göz önünde bulundurulmaya çalışılmıştır
Keywords : Asayiş, Milli Güvenlik, İskân, Doğu İlleri